Microsoft Word Архитектуравий ашёшунослик

Suv shimuvchanlik deb g’ovak materiallarning suv shimish va suvni o’zida ushlab turish 
xususiyatiga  aytiladi.  Suv  shimuvchanlik  ko’rsatkichi  materiallarning  to’yinishi  uchun 
sarflangan  suv  massasining  shu  material  quruq  xolatdagi  massasiga  bo’lgan  nisbati  bilan 
ifodalanadi.  Material  g’ovaklarining  suvga  to’la  qondirilgan  h’olati  uning  h’ajmiy  suv 
shimuvchanligi  deyiladi.  Odatda,  mikrog’ovaklar  suv  bilan  butunlay  to’lmasligi  sababli 
materiallarning  suv  shimuvchanligi  uning  absolyut  g’ovaklari  h’ajmidan  kam  bo’ladi.  Chunki 
materialdagi  mikrog’ovaklar  (0,0001-0,001  mm)  normal  atmosfera  bosimida  suvga  to’lmaydi. 
Materiallarning massasiga nisbatan suv shimuvchanligi quyidagi formula orqali aniqlanadi: 
W
m
[(m
1
-m)m]
.
100% , 
bu  erda:  m-materiallarning  quruq  xolatdagi  massasi  –g,  kg;  m
1
-  materiallarning  suv 
shimdirilgan xolatdagi massasi-g, kg; 
Materiallarning h’ajmiy (V) suv shimuvchanligi quyidagicha aniqlanadi: 
W
v
[(m
1
-m)V]
.
100% 
Cuv  shimuvchanlik  materialni  asta-sekin  suvga  cho’ktirish,  qaynatish  va  bosim  ostida 
shimdirish usullari  bilan  aniqlanadi.  Sochiluvchan  materiallar  (qum,  shag’al, giltuproq)  namligi 
dielkometrik  yoki  neytron  usullari  bilan  aniqlanadi.  Bu  usullar  materialning  suv  tasirida 
dielektrik  xossasini  o’zgarishiga  yoki  tezlatilgan  neytronlarning  materialdan  o’tish  tezligiga 
asoslangan. Bazi materiallarning suv shimuvchanligi (massasiga nisbatan, % da): oyna va po’lat-
0; granit 0,02-0,7; oddiy og’ir beton 2-4; oddiy g’isht 8-15; penoplast 100-200 va undan ko’p.