Microsoft Word Архитектуравий ашёшунослик

Cho’zilishdagi  mustah’kamlik  chegarasi.  Materiallar  cho’zilishdagi  mustah’kamlik 
chegarasiga qarab uch guruxga bo’linadi: 
1)cho’zilishdagi  mustah’kamlik  chegarasi  siqilishdagiga  nisbatan  ko’p  bo’lgan  tolali 
materiallar (yog’och, shisha tolasi); 
2)cho’zilishdagi va siqilishdagi mustah’kamlik chegarasi o’zaro teng yoki oz farq qiluvchi 
materiallar (po’lat); 
3)cho’zilishdagi  mustah’kamlik chegarasi siqilishdagiga  nisbatan  kam  bo’lgan  materiallar 
(tosh materiallar, shisha, cho’yan va sh.k.). 
Materiallarning  cho’zilishdagi  mustah’kamlik  chegarasini  aniqlash  uchun  undan  davlat 
standartida ko’rsatilgan namunalar tayyorlanadi. 
Mo’rt  materiallarning  (tabiiy  toshlar,  beton,  tsementli  qorishma,  keramika  va  sh.k.) 
cho’zilishdagi  mustah’kamlik  chegarasi  siqilishdagi  mustah’kamlikning  110-150  qismini 
tashkil etadi. 
Hozirgi vaqtda materiallarning mustah’kamligini ultratovush impuls usulida aniqlash joriy 
etilmoqda.  Bu  usul  namunada  ultratovushning  tarqalishi,  so’nishi  va  rezonans  h’olatlarga 
asoslangan. 
Materiallarning  mustah’kamligini  aniqlash  standart  usullari  namunalari  1.3  jadvalda 
berilgan.