Microsoft Word “Аналог ва рақамли электроника” фани бўйича маърузалар матни docx

Аналог калитлар – иккита киришга ва бир чиқишга эга бўлиб улардан 
биринчиси – Х кириш канали бўлиб, у аналог кўринишдаги сигналларни 
(кучланиш ёки ток) киришига мўлжалланган. Иккинчиси – S кириш паст 
ёки юқори кучланишлар ёрдамида бошқаришга мўлжалланган кириш канали 
ва учинчиси –Y чиқиш канали. Анаолг калитнинг шартли белгиси 1- расмда 
келтирилган. 
1-расм аналог калитнинг шартли белгиси 
Бошқарувчи S сигналнинг катталигини мантиқий функция катталиги 
кўринишида бўлади "0" ва "1". Чиқиш юқорида кўрсатилган қийматга 
асосиан тегишли катталикни қабул қилади:
Y=
Демак бошқариш каналига S=1 берилганда электрон калит киришга 
берилган сигнални ҳеч қандай ўзгаришларсиз чиқишга узатади, агар S=0 
берилса чиқишдаги сигналнинг катталиги о га тенг бўлиши керак
Y=X*S. 
бу ҳолатни тахлил қилиб биз аналог калитни оддий қилиб кўпайтириш 
блоги сфатида қарашимиз мумкин экан.

---

Ҳайдаров А.Ҳ. Ааналог ва ракамли электроника  
119 
Одатда аналг калитлар уланиш типига қараб иккига бўлинади, ток 
калитлари ва кучланиш бўйича калитлар. 2-расмда кучланиш бўйича 
аналог калитнинг схемаси келтирилган бунда сигнал манбасининг 
қаршилиги R билан истемолчининг R
и
қаршилиги ўртасидаги муносабат 
R<и
катталик билан баҳоланади ва ўз навбатида калит очиқ ҳолатда 
сигналнинг катталиги кучланиш бўйича U
ч и қ
=U
ки р
ток бўйича эса 
i
ч и қ
=U
ч и қ
/R
и
га тенг бўлади. 
2-расм аналог калитнинг шартли белгиси 
Агар R>>R
и
бўлиб i
ч и қ
= U
ки р
/R шарт бажарилса унда 2 – расмда 
келтирилган калит ток бўйича калитга айлатади. Юқоридаги шартдан 
кўриниб турибдики чиқиш токи истемолчининг қаршилигига R
и
жуда 
кучсиз боғлиқ бўлади экан. 
Истемолчи билан уланишига қараб калитлар паралел, кетмакет ва 
кетмакет-паралел турларига бўлинади. 
Кетмакет калит 2-расм U
S
=1да очиқ U
в ы х
қийматга эга ва U
S
=0 калит 
ёпиқ ва қийматга эга U
в ы х
=0. 
Паралел калит 3-расм очиқ ҳолатда (U
S
=1) истемолчини шунтлайди 
яъни келаётган сигнални ерга улайди, U
ч и қ
=0, ва калит ёпиқ ҳолатда кириш 
сигналини чиқишга улаб беради. 
3 - расм параллель калит 
Кетмакет-паралел аналог калит U
S
и U
S
=1- U
S
, сигналлари билан 
бошқарилувчи иккита калитдан иборат бўлиб унда калитлардан бири ҳамма 
вақт очиқ иккинчиси эса ёпиқ бўлади. Бундай схеманинг чи қишида ҳамма 
вақт U
S
=1 бўлганда U
ч и қ
= U
ки р1
, агар U
S
=0 бўлганда U
ч и қ
= U
ки р 2
.бўлади. 

---

Ҳайдаров А.Ҳ. Ааналог ва ракамли электроника  
120 
4- расм кетмакет-паралел калит 
Аналог калитларда ўчириб ёқиш элементи бўлиши, улар ёрдамида 
кириш сигналларини чиқишга улаш имконияти бўлиши ва улар ўз 
навбатида маълум схематик кўринишда бўлиши билан биргаликда улар ток 
ва кучланиш кўринишига эга бўлган мантиқий сигналлар ёрдамида 
бошқарилиши, уларни очиқ ёки ёпиқ ҳолда ушлаб туриш учун малум бир 
катталикка эга бўлган бошқариш сигналлари талаб қилиниши аналог