Microsoft Word analitik kimyo ruziyev

 
3. Dars o’tish vositalari:
asboblarni ishlatishga oid darajalash, titrlash egri 
chiziqlari ifodalangan chizmalardan foydalaniladi.
 
4. Dars o’tish usuli
sifatida tarqatma materiallardan foydalanish ko’zda 
tutilgan.
 
5. Darsning maqsadi: 
Elektrokimyoviy tahlil usullari tekshiriladigan - eritmada sodir bo’ladigan 
elektrokimyoviy hodisalarrii elektr parametrlari yordamida o’lchashga 
asoslangan. Bunday o’lchash tekshirilganda eritma solingan va unga ikkita 
elektrod tushirilgan elektrokimyoviy yacheyka yordamida amalga oshiriladi. 
Elektrodlar sirtida ionning oksidlanish darajasi elektrodlar oralig’idagi 
bo’shliqda elektrik kattaliklarning o’zgarishi bilan sodir bo’ladigan 
reaksiyalarga elektrokimyoviy reaksiyalar deyiladi. 
Elektrokimyoviy usullar tahlil jarayonida o’lchanadigan kattaliklarning 
turiga qarab ikki guruhga bo’linadi. 
1. Tashqaridan elektrodlarga kuchlanish berilmaydigan va elektrokimyoviy 
yacheykaga tushirilgan elektrodlar orasidagi potensiallar o’zgarishini o’lchashga 
asoslangan usullar. Bu usulga potensiometriya kiradi va bunda elektrod 
potensian aniqlanadigan ionning konsentratsiyasiga bog’liq bo’ladi. 
2. Tashqaridan kuchlanish berilib quyidagi kattaliklarni o’lchashga 
asoslangan usullar:. 

---

73 
a) eritmaning elektr o’tkazuvchanligini o’lchashga asoslangan usul- 
konduktometriya; 
b) eritmadan o’tadigan elektr miqdorini o’lchashga asoslangan usullar- 
kulonometriya; 
v) tok kuchining kuchlanishga bog’liqligini o’lchashga asoslangan usullar- 
voltamperometriya;. 
Elektrokimyoviy jarayonlarda elektrokimyoviy reaksiyaning tezligi-reaksiyaga 
kirishuvchi moddaning qattiq sirtiga tomon diffuziyasi, reaksiyaga kirishadigan 
moddaning elektrod sirtiga tortilishi, moddalarning sirt yuzasidagi va eritmadagi 
harakati, kabi bosqichlar bilan belgilanadi. 
Tashqaridan potensial berilmaydigan elektrokimyoviy usullarda yach'eyka- 
galvanik elementdan iborat. Bunda oksidlanish-qaytarilish reaksiyasi ro’y 
berishi natijasida elektr toki paydo bo’ladi. Elektrolitlar-ikkinchi tur 
o’tkazgichlarga kiradi va bu hodisaga ham galvanik elementda bo’ladigan 
hodisalar misol bo’la oladi. Agar reaksiyaga kirishadigan moddalar alohida 
idishlarga solinsa va bu idishlarni tashqi o’tkazgich (sim) orqali tutashtirilsa 
elektronlar shu tashqi o’tkazgich orqali o’ta boshlaydi. Bu vaqtda reaksiya 
vaqtida hosil bo’ladigan kimyoviy energiya elektr energiyasiga aylanadi. 
Kimyoviy energiyani elektr energiyasiga aylantirib beradigan asboblar galvanik 
elementlar deyiladi. ZnSO
4
va CuSO
4
eritmalariga tushirilgan Zn va Cu 
elektrodlari galvanik elementning elektrodlari hisoblanadi. Unda quyidagi 
oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari sodir bo’ladi: 
Zn-2e→ Zn
2
* oksidlanish jarayoni anod (-) 
Сu
2+
2е→ Cu° qaytarilish jarayoni katod(+) 
Zn
o 
 
+CuSO
4
→Cu
0
+ ZnSO
4
Galvanik elementlarni elektrokimyoviy sxemalar bilan tasvirlash qabul 
qilingan: 
(-)Zn/ZnSO
4
//CuSO
4
/Cu(+) yoki (-)Zn/Zn
2+
//Cu
2+
/Cu(+) 
Galvanik elementda elektr toki-galvanik element tarkibiga kiradigan 
kimyoviy moddalar orasida sodir bo’ladigan reaksiyalar natijasida va galvanik 
element tarkibidagi konsentratsyalari turlicha bo’lgan bir xil elektrolit 
ionlarining bir idishdan ikkinchisiga o’tishi natijasida paydo bo’ladi