Microsoft Word analitik kimyo ruziyev

Potensiometrik titrlash
Kimyoviy indikator ishlatib bo’lmaydigan yoki zaruriy indikator 
bo’lmagan hollarda potensiometrik titrlash usulidan foydalaniladi. Bunda 
indikator sifatida titrlanadigan ionga sezgir elektrodlar ishlatiladi. Titrlash 
jarayonida ionlar konsentratsiyasi o’zgaradi va buni potensiometr shkalasida 
kuzatiladi. Keyin potensiometr ko’rsatkichi E, mV bilan titrant hajmi orasidagi 
bog’liqlik titrlash egri chiziqlari chizilib, titrlashga sarf bo’lgan titrant hajmi va 
titrlashning ekvivalent nuqtasi aniqlanadi. 
Potensiometrik titrlashda kislota!i-asosli, oksidlanish- qaytarilish, 
cho’ktirish, kompleks hosil qilish reaksiyalari ishlatiladi. Potensiometrik 
titrlashda ishlatiladigan reaksiyalarga qo’yiladigan talablar quyidagilardir: 
1. Reaksiya qa’tiy stexiometriyada miqdoriy to’liq o’tishi kerak; 
2. Asosiy kimyoviy va indikator reaksiyalarida muhit aniq o’matilishi kerak; 
9-rasm. Potensiometrik titrlash qurilmasi 
1. Tekshiriladigan reaksiyalarga to’g’ri keladigan elektrodlar tanlanishi va 
u sodir bo’ladigan hodisalarni qayd qilishi kerak; 
2. Eritmada hech qanday jonaki reaksiyalarning bo’lmasligi kerak. 
Potensiometrik 
o’lchashlarga 
taqqoslash 
elektrodining 
potensiali 
oksidlanish jarayonida ham, qaytarilish jarayonida ham elektrodlar tarkibiga 
kirgan tarkibiy qismlarini oksidlanish darajalari o’zgarmagani uchun 
o’zgarmaydi. 
Potensiometrik titrlashining vizual titrlashdan afzalligi quyidagicha: 
a) sezuvchanligi yuqori; 
b)sub’ektiv xato kamayadi; 
v) tahlilga ko’p vaqt talab qilinmaydi; 
g) rangli va loyqa eritmalarni titrlash mumkin; 
d) bir necha modda aralashmalaridan ham alohida ionni aniqlash mumkin. 

---

76 
 
16-rasm. Potensiometrik titrlash egri chiziqlari 
Ular yordamida titrlashning ekvivalent nuqtasini 
topishning 
quyidagi 
usullari mavjud. Integral usulda (a) titrlash egri chizig’ining ko’rinishi 
quyidagicha: 
Titrlash egri chiziqlari chizishning yoki ekvivalent nuqtani topishning 
differensial usuli.(b)yanada aniqlikka ega. 
Ekvivalent nuqtani aniqlashning Gran usulida (s) ∆V/∆Е orasidagi 
bog’liqlik o’rganiladi. 
Ekvivalent nuqtani aniqlashning ■ hisoblash usulida (d) quyidagi 
potensiometrik titrlash egri chizig’i hosil bo’ladi