Microsoft Word akram uzoqov mdh adabiyoti cyr ziyouz com

 
Емилиан Буков 
 
Урушқоқ бир жанобга хитоб 
 
Жаноб! Ҳар қалай сенда ҳам фарзанддан бордир, 
Оила бошлиғисан шулар туфайли. 
Зоҳиринг – художўй, ичинг – заҳар, кир. 
Оллоҳинг ўзингга! Яшайвер, майли! 
Не учун атом деб вайсайсан мудом? 
Оғзингда пичоқ тишлаб пойлайсан кимни? 
Инсоф билан айт ўзинг, сендай сурбетни 
Ота, эр, ё инсон деб аташ мумкинми? 
Уруш – сенинг истагинг. Халқлар бошида 
Бомбалар портлашин қиласан орзу. 
Наҳотки чинданам уруш даҳшати 
Иблисона қалбингга соломас қўрқув!? 
Истагинг: бировлар бошига кулфат –
Ёмғири ёғилса бомбалар билан. 
Сен эсанг уйингда кайфингни суриб, 
Қизариб кекирсанг виски зарбидан. 
Йўқ, йўқ! янглишасан, бир сирни айтай: 
Сен мамнун илжайиб, кўк харитага 
Қора крестчалар битганинг чоғи, 
Ракеталар дўл каби ёғиб устингга, 
Куйдирар уйингни, тўзитар боғинг. 
Понига минолмас қувнаб ўғилчанг. 
Сочини юлганча қолар аёлинг. 
Ўзинг қўйган тузоққа ўзинг илиниб, 

---

Мустақил давлатлар ҳамдўстлиги халқлари адабиёти
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
81
Қуримасми шўринг, не кечар ҳолинг!? 
Қаерга беркинасан? Жавоб бер менга! 
Темир сандиққами? Ёки қудуққа? 
Сандиқ торлик қилар ва ундан кейин –
Атом тўлқинида айланар чўққа! 
Наҳотки Ер шари қилади торлик? 
Тинч-тотув яшашлик эмасми афзал? 
Билиб қўй: мабодо қилиб беорлик. 
Атом хирмонига қўйсанг агар ўт, 
Атом зарраларга минг бор бўлиниб, 
Ғойиб бўлганидек одам кўзидан, 
Сенинг ҳам тақдиринг қилинади ҳал! 
Рус адабиёти 
 
Рус адабиёти тарихи қарийб Х асрлик даврни ўз ичига қамраб 
олади. Словянлар қадим-қадим замонларда Дунай дарёси бўйларида 
яшашган. Даврлар ўтиши билан улар турли томонларга тарқашган ва 
яшаётган жойларга қараб улар турли гуруҳ, қабила, миллатларга 
бўлиниб кетишган. 
Шундай қилиб словянлар учта гуруҳга бўлинишган: 
1. Ғарбий словянлар: поляк, чех, словак ва бошқалар. 
2. Жанубий: болгарлар, хорватлар, серблар, македонлар, 
боснияликлар ва бошқалар. 
3. Шарқий словянлар: руслар, белоруслар, украинлар. 
Илк рус давлати “Киев Руси” эрамизнинг тахминан Х 
асрларида вужудга келган. Княз Олег христиан динини расмий 
равишда қабул қилиши билан русларда ёзма адабиёт ҳам шакллана 
бошлаган. Қадимги рус адабиёти VII асрлик даврниўз ичига қамраб 
олади: 
1. Киев Руси адабиёти (X-XIII асрлар). 
2. Шимолий-Шарқий Руси (Новгород) даври (XIII-XV асрлар). 

---

Мустақил давлатлар ҳамдўстлиги халқлари адабиёти
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
82
3. Москва Руси даври (XVI-XVII асрлар). 
Айнан XVII асрга келиб, турли тиллардаги мактабларга асос 
солинди. Ўқиш учун турли хил букварлар, кўргазмали ўқув қуроллари 
яратилди. 1687 йилда Москва шаҳрида Славян-Грек-Лотин 
Академияси очилди. 
Петр I тахтга ўтиргандан сўнг Рус маънавий ижтимоий, 
сиёсий, ҳарбий ҳаётида катта ўзгаришлар юз беради. Бу маданият ва 
адабиётнинг ривожланишига катта туртки берди. Москва, Петербург 
шаҳарларида босмахоналар қурилди. Газеталар чоп этилади. Театр 
очилиб, турли хил пьесалар қўйила бошланди. Бунинг оқибатида рус 
адабиётига Ғарбий Европа адабиётидан класицизм оқими кириб 
келди. Локк, Монтаскье, Лабрюер, Аудисон, Лессаги, Мольер каби 
адибларнинг асарлари рус тилига таржима қилинади. 
Айнан 
шу 
даврларда 
Антиох 
Кантемир, 
Василий 
Тредиаяовский, Михаил Ломоносов, А.П.Сумороков каби таниқли 
шоир ва адиблар етишиб чиқишди.