Microsoft Word 18-mavzu docx

Nomuvozanat xolatdagi zaryad tashuvchilarni 

p-n o’tish orqali injeksiyalash. 

Faraz  qilaylik  tashqi  kuchlanishning  musbat  qutbi  p-tipli  yarimo’tkazgichga, 

manfiy qutbi esa n-tipli yarim o’tkazgichga ulangan bo’lsin. Bundan kuchlanish, ya‘ni 

kuchlanishning  qutblari  asosiy  zaryad  tashuvchilarning  qutblari  bilan  mos  tushishi 

to‘g‘ri kuchlanish

 deb ataladi.  

To’g’ri kuchlanish p-n o’tishda hosil qilgan elektr maydon kontakt potensiallar 

farqi hosil qilgan maydonga qarama-qarshi yo’nalishda ta‘sir qiladi. 

---

Bu rasmda E

k

 va E

tug

 vektorlar orqali tasvirlangan. Natijaviy maydon esa kuchsizroq 

bo’ladi  va  p-n  o’tishdagi  potensiallar  farqi  kamayadi,  ya‘ni,  potensial  to’siqning 

balandligi  kamayib  diffuziyali  tok  ortadi,  chunki  kichik  potensial  to’siqni  katta 

miqdordagi  zaryad  tashuvchilar  yengib  o’tadi.  Dreyf  toki  esa  bu  holatda  deyarli 

o’zgarmaydi. 

 

Bizga ma‘lumki, dreyf toki asosan, o’zlarining issiqlik harakatlari bilan p va n 

sohalardan p-n o’tishga yetib kelgan asosiy bo’lmagan zaryad tashuvchilarning soniga 

bog’liq bo’ladi. Agar p va n sohalarning qarshiliklaridagi kuchlanish tushuvini hisobga 

olmasak,  unda  p-n  o’tishdagi  kuchlanishni  U

k

-U

t 

ga  teng  deb  olishimiz  mumkin. 

Solishtirish  uchun  20b-rasmdagi  punktir  chiziqlar  tashqi  kuchlanish  bo’lmagan 

holatdagi potensial diagrammani ifodalaydi. 

Agar potensial to’siq yetarlicha kichik bo’lsa , unda p-n o’tishdagi to’g’ri tokni 

diffuziyali tok deb aytish mumkin. Zaryad tashuvchilarni ular asosiy bo’lmagan sohaga 

to’g’ri  kuchlanish  ta‘siri  ostida  pasaygan  potensial  to’siq  orqali  kiritish