Microsoft Word 127b2635c69e0ccce220d54f0a4d206a612d9bae85273c7ad237f9e445cb2da1

Byudjetdan mablag’ oluvchilar coni to’g’ricida.

126

 

№ 

Hudud nomi 

Byudjetdan mablag’ oluvchilar coni 

2010 

y 

2011 

y 

2012 

y 

2013 

y 

2014y  2015y 

1 

Qoraqalpog’icton Rec 

1872 

1905 

1918 

1916 

1889 

1883 

2 

Andijon viloyati 

2183 

2211 

2214 

2200 

2189 

2194 

3 

Buxoro viloyati 

1650 

1844 

1844 

1844 

1772 

1725 

4 

Jizzax viloyati 

1382 

1396 

1415 

1413 

1396 

1389 

5 

Qashqadaryo viloyati 

2542 

2504 

2482 

2538 

2542 

2542 

6 

Navoiy viloyati 

1030 

1033 

1039 

1052 

1037 

1027 

7 

Namangan viloyati 

1876 

2035 

2020 

2004 

1960 

1948 

8 

Camarqand viloyati 

2864 

3023 

3011 

2962 

2844 

2869 

                               

126

 O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi G’aznachiligi ma’lumotlari asosida

 

---

415 

 

9 

Curxondaryo viloyati 

2036 

2074 

2029 

2064 

2050 

2036 

10 

Cirdaryo viloyati 

974 

977 

988 

986 

982 

979 

11 

Toshkent viloyati 

2250 

2318 

2307 

2325 

2295 

2262 

12 

Farg’ona viloyati 

2648 

2651 

2697 

2675 

2702 

2685 

13 

Xorazm viloyati 

1420 

1440 

1441 

1427 

1435 

1429 

14 

Toshkent shahri 

1269 

1359 

1370 

1343 

1318 

1270 

15 

Amaliyot boshqarmaci 

834 

916 

927 

902 

826 

826 

jami: 

26830  27686  27702  27651  27237  27064 

 

O’zbekicton Recpublikaci  Moliya Vazirligi  G’aznachiligi boshqarmalari  va 

uning  xududiy  bo’linmalari  tomonidan  2010  yil  668506ta,  2011  yil  1038009  ta, 

2012 yil 1268617 ta, 2013 yil 1348486 ta. 2014 yil 885075 ta, 2015 yilda 843149 

ta shartnomalar g’aznachilikda ro’yxatga olindi. 

2-jadval 

Ro’yxatga  olingan shartnomalar coni to’g’ricida

127

 

 

№ 

Hudud nomi 

Ro’yxatgaolingan shartnomalar 

2010 

2011 

2012 

2013 

2014 

2015 

1  Qoraqalpog’icton Recp. 

55 

287 

69 

327 

76 

681 

86 

728 

60 

952 

60 

455 

2  Andijon viloyati 

56 

473 

82 

614 

110 

110 

118 

175 

80 

260 

69 

343 

3  Buxoro viloyati 

46 

651 

72 

133 

79 

107 

83 

781 

55 

132 

54 

261 

4  Jizzax viloyati 

23 

451 

34 

937 

41 

678 

45 

733 

37 

781 

40 

095 

5  Qashqadaryo viloyati 

34 

426 

54 

887 

59 

723 

65 

960 

51 

402 

43 

753 

                               

127

 

O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi G’aznachiligi ma’lumotlari asosida

 

---

416 

 

6  Navoiy viloyati 

23 

751 

36 

124 

45 

314 

49 

142 

33 

372 

33 

401 

7  Namangan viloyati 

46 

023 

75 

956 

95 

619 

99 

954 

60 

840 

58 

125 

8  Camarqand viloyati 

50 

679 

90 

147 

109 

455 

111 

756 

68 

480 

71 

073 

9  Curxandaryo viloyati 

37 

225 

61 

230 

73 

812 

88 

074 

66 

998 

69 

352 

10  Cirdaryo viloyati 

17 

923 

28 

569 

36 

863 

41 

710 

31 

509 

29 

009 

11  Toshkent viloyati 

58 

999 

86 

175 

105 

934 

120 

663 

72 

468 

64 

796 

12  Farg’ona viloyati 

80 

713 

130 

748 

174 

001 

168 

630 

95 

472 

87 

125 

13  Xorazm viloyati 

37 

145 

66 

544 

77 

433 

79 

716 

47 

853 

46 

849 

14  Toshkent shahri 

44 

225 

70 

443 

81 

687 

82 

267 

51 

211 

48 

487 

15  Amaliyot boshqarmaci 

55 

535 

78 

175 

101 

200 

106 

207 

71 

345 

67 

025 

J A M I 

668 

506 

1 038 

009 

1 268 

617 

1 348 

496 

885 

075 

843 

149 

 

O’zbekicton Recpublikaci Moliya Vazirligi G’aznachiligi. boshqarmalari va 

uning xududiy bo’linmalari tomonidan 2010 yil 95102 ta, 2011 yil 118506 ta, 2012 

yil  112738  ta,  2013  yil  142999  ta,  2014  yil  101789  ta,  2015  yilda  103800ta 

shartnomalar  g’aznachilikda  ro’yxatgaolinmacdan  byudjet  tashkilotlariga 

qaytarildi. 

3-jadval. 

---

417 

 

Ro’yxatga olinmay qaytarilgan shartnomalar coni to’g’ricida. 

Yillar 

JAMI 

shu jumladan 

ro’yxatgaolingan 

shartnomalar 

qaytarilgan 

shartnomalar 

coni 

(%) 

summasi 

(%) 

coni 

(%) 

summasi 

(%) 

coni 

(%) 

summasi 

(%) 

2011 

100 

100 

89,8 

82,9 

10,2 

17,1 

2012 

100 

100 

87,5 

89,6 

12,5 

10,4 

2013 

100 

100 

90,4 

87,1 

9,6 

12,9 

2014 

100 

100 

89,7 

89,2 

10,3 

10,8 

2015 

100 

100 

89,0 

88,7 

11,0 

11,3 

 

 Yuridik  majburiyatlar  bo’limlarida  ro’yhatga  olinmay  qaytarilgan  shartnomalar 

hajmi  2011-2015  yillar  davomida  17,1%dan  11,3%ga  kamayganini  tahlili  shuni 

ko’rsatadiki, xo’jalik sharnomalarini shakllantirish va taqdim etish tartibiga qat’iy 

rioya etilishi talab etiladi. 

 

2.  Xo’jalik shartnomasini shakllantirish tartibi 

Iqtisodiyot  tarmoqlari  korxonalari  hamda  ijtimoiy  soha  muassasa  va 

tashkilotlari  o’rtasidagi,  ularning  uzluksiz  faoliyatini  ta’minlash  uchun  zarur 

bo’lgan  tovarlar,  ishlar  va  xizmatlarni  etkazib  berish  bilan  bog’liq  munosabatlar 

muayyan  shartnomaviy-huquqiy  munosabatlar  asosida  tashkil  etiladi.  Bunday 

munosabatlarga  kirishgan  taraflar  o’rtasida  tovarlar  (ishlar,  xizmatlar)  etkazib 

berish xo’jalik shartnomasi asosida amalga oshiriladi.  

---

418 

 

 

Xo’jalik  shartnomalarini  tuzish  va  bajarish  jarayoni  bir  qator  qonun 

hujjatlari bilan tartibga solinadi. O’zbekiston Respublikasining Fuqarolik Kodeksi, 

“Xo’jalik  yurituvchi  sub’ektlar  faoliyatining  shartnomaviy-huquqiy  bazasi 

to’g’risida”gi  O’zbekiston  Respublikasi  Qonuni  (670-son,  29.08.1998.)  shular 

jumlasidandir.  

Fuqarolik  Kodeksining  353-moddasiga  muvofiq,  “Ikki  yoki  bir  necha 

shaxsning  fuqarolik  huquqlari  va  burchlarini  vujudga  keltirish,  o’zgartirish  yoki 

bekor  qilish  haqidagi  kelishuvi  shartnoma  deyiladi”.  Shuningdek,  Fuqarolik 

Kodeksi  bilan  fuqarolar  va  yuridik  shaxslar  shartnoma  tuzishda  erkin  ekanliklari, 

shartnoma  bo’yicha  taraf  o’z  burchlarini  bajarganligi  uchun  haq  olishi  yoki  unga 

boshqa  muqobil  to’lov  to’lanishi  lozim  bo’lsa,  bunday  shartnoma  haq  evaziga 

tuzilgan  shartnoma  ekanligi,  shartnoma  bo’yicha  bir  taraf  ikkinchi  tarafga  undan 

haq yoki boshqa muqobil to’lov olmasdan biron narsani berish majburiyatini olsa, 

bunday  shartnoma  tekinga  tuzilgan  shartnoma  hisoblanishi,  agar  qonun 

hujjatlaridan,  shartnomaning  mazmuni  yoki  mohiyatidan  boshqacha  hol 

anglashilmasa,  shartnoma  haq  evaziga  tuzilgan  shartnoma  hisoblanishi  kabilar 

belgilab qo’yilgan. 

“Xo’jalik  yurituvchi  sub’ektlar  faoliyatining  shartnomaviy-huquqiy  bazasi 

to’g’risida”gi  O’zbekiston  Respublikasi  Qonuniga  ko’ra,  tadbikorlik  faoliyati 

sohasidagi  shartnomaviy  munosabatlarning  asosiy  printsiplari  quyidagilardan 

iborat (4-rasm): 

 

Xo’jalik  shartnomasi  deb  taraflardan  biri  shartlashilgan  muddatda 

tadbirkorlik  faoliyati  sohasida  tovarlar  etkazib  berish,  ishlar  bajarish 

yoki  xizmatlar  ko’rsatish  majburiyatini  oladigan,  ikkinchi  taraf  esa 

tovarlarni,  ishlarni,  xizmatlarni  qabul  qilib  olish  va  ularning  haqini 

to’lash majburiyatini oladigan kelishuvga aytiladi.

 

---

419 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4-rasm. Shartnomaviy munocabatlarning acociy printsiplari 

 

Demak,  shartnomaviy  munosabatlarga  kirishayotgan  taraflar  hech  kimning 

tazyiqisiz,  mustaqil  va  erkin  ravishda,  o’zaro  manfaatdorlik  asosida  shartnoma 

tuzishlari,  shartnoma  shartlarida  belgilangan  talablarni  so’zsiz  bajarishlari, 

shartnoma  shartlari  buzilgan  hollarda  esa  taraflar  kontragent  oldidagi  o’z 

majburiyatlarini bajarishda mulkiy javobgar ekanliklari qonun bilan mustahkamlab 

qo’yilgan.   

Xo’jalik shartnomasi, qoida tariqasida taraflardan birining oferta (shartnoma 

tuzish  haqida  taklif)  yo’llashi  va  ikkinchi  taraf  uni  aktseptlashi  (taklifni  qabul 

qilishi)  yo’li  bilan  tuziladi.  Agar  taraflar  o’rtasida  shartnomaning  barcha  muhim 

shartlari  bo’yicha  kelishuvga  erishilgan  bo’lsa,  xo’jalik  shartnomasi  tuzilgan  deb 

hisoblanadi. 

Xo’jalik  shartnomalari  ularni  imzolashga  tayyorlash  jarayonida  xo’jalik 

yurituvchi  sub’ektlarning  yuridik  xizmati  yoki  jalb  etilgan  advokatlar  tomonidan 

qonun hujjatlariga muvofiqligi yuzasidan tekshirib ko’rilishi kerak. Shartnomalarni 

ularning imzolarisiz tuzishga yo’l qo’yilmaydi. 

Qonun  hujjatlarida  belgilangan  eng  kam  ish  haqi  miqdorining  ikki  yuz 

baravaridan ortiq summadagi xo’jalik shartnomalari xo’jalik yurituvchi  sub’ektlar 

Shartnomaviy munosabatlarning asosiy printsiplari 

Xo’jalik shartnomalarini 

tuzish erkinligi

 

Taraflarning o’zaro 

manfaatdorligi

 

Shartnoma intizomiga 

rioya etish

 

Taraflarning o’zaro 

mulkiy javobgarligi

 

---

420 

 

yuridik xizmatining yoki jalb etilgan advokatlarning yozma xulosasidan keyingina 

tuziladi. 

Xulosada, qoida tariqasida quyidagilar ko’rsatiladi: 

  xo’jalik  shartnomasida  ko’rsatilgan  munosabatlar  qaysi  qonun  hujjatlari 

bilan tartibga solinishi; 

  xo’jalik shartnomasi shartlarining qonun hujjatlari talablariga mos kelish-

kelmasligi; 

  taraflarning  javobgarligi  me’yori  va  nizolarni  hal  etish  tartibi  qonun 

hujjatlari talablariga mos kelish-kelmasligi. 

Xo’jalik  shartnomasi  shartnoma  shartlariga  hamda  qonun  hujjatlarining 

talablariga  muvofiq  ravishda,  bunday  shartlar  va  talablar  bo’lmagan  hollarda  esa 

ish muomalasi odatlariga muvofiq bajarilishi lozim. 

Tovarlarni  etkazib  berish  muddatlari  kechiktirib  yuborilgan,  to’liq  etkazib 

berilmagan,  ishlar  bajarilmagan  yoki  xizmatlar  ko’rsatilmagan  hollarda,  tovar 

etkazib beruvchi (pudratchi) sotib oluvchiga (buyurtmachiga) kechiktirilgan har bir 

kun uchun majburiyat bajarilmagan qismining 0,5 foizi miqdorida penya to’laydi, 

biroq  bunda  penyaning  umumiy  summasi  etkazib  berilmagan  tovarlar, 

bajarilmagan  ishlar  yoki  ko’rsatilmagan  xizmatlar  bahosining  50  foizdan  oshib 

ketmasligi  lozim.  Penyani  to’lash  shartnoma  majburiyatlarini  buzgan  tarafni 

tovarlarni  etkazib  berish  muddatlarini  kechiktirib  yuborish,  to’liq  etkazib 

bermaslik, ishlarni bajarmaslik yoki xizmatlarni ko’rsatmaslik oqibatida etkazilgan 

zararni qoplashdan ozod etmaydi. 

Tashkilot  tomonidan  tuzilgan  hamda  uning  bunday  tashkilot  o’z  faoliyati 

xususiyatiga  ko’ra  o’ziga  murojaat  qiladigan  har  bir  shaxsga  nisbatan  amalga 

oshirishi  shart  bo’lgan  tovarlar  sotish,  ishlar  bajarish  yoki  xizmatlar  ko’rsatish 

sohasidagi  vazifalarini  (chakana  savdo,  umumiy  foydalanishdagi  transportda 

yo’lovchi  tashish,  aloqa  xizmati,  energiya  bilan  ta’minlash,  tibbiy  xizmat, 

mehmonxona xizmati va sh.k.) belgilab qo’yadigan shartnoma ommaviy shartnoma 

deyiladi.  Bunday  tashkilot  ommaviy  shartnoma  tuzishda  bir  shaxsni  boshqa 

---

421 

 

shaxsga  nisbatan  afzal  ko’rishga  haqli  emas,  qonun  hujjatlarida  nazarda  tutilgan 

hollar bundan mustasno. 

Tovarlar,  ishlar  va  xizmatlarning  bahosi,  shuningdek  ommaviy 

shartnomaning  boshqa  shartlari  hamma  iste’molchilar  uchun  bir  xil  qilib 

belgilanadi, qonun hujjatlarida iste’molchilarning ayrim toifalari uchun imtiyozlar 

berilishiga yo’l qo’yiladigan hollar bundan mustasno. 

Tashkilotning  iste’molchiga  tegishli  tovarlarni  berish,  xizmatlar  ko’rsatish, 

uning  uchun  tegishli  ishlarni  bajarish  imkoniyati  bo’la  turib  ommaviy  shartnoma 

tuzishdan bosh tortishiga yo’l qo’yilmaydi. 

Qonunda  nazarda  tutilgan  hollarda  O’zbekiston  Respublikasi  Hukumati 

ommaviy  shartnomalarni  tuzish  va  bajarishda  taraflar  uchun  majburiy  bo’lgan 

qoidalar (namunaviy shartnomalar, qoidalar va h.k.) chiqarishi mumkin.