Microsoft Word 12 Foydalanilgan adabiyotlar

Bundan tashqari, NNTlar qatoriga turli shakllarga mansub bo’lgan tashkilotlami kiritish 
mumkin: 
Siyosiy partiyalar va ijtimoiy harakatlar; 
Kasaba uyushmalari; 
Diniy tashkilotlar; 
Turli sport federatsiyalari va uyushmalari. 
Mamlakatimizda  1991-yili  jamoat  birlashmalarining  soni  200  tani  tashkil  etgan  bo’lsa, 
2000-yilda ularning soni 2300 taga, 2010-yilda 5100 taga yetdi. Bugungi kunda jamiyat hayotining 
turli sohalarida 8 ming 100 dan ziyod nodavlat notijorat tashkiloti faoliyat ko’rsatmoqda. Bu degani 
2010-yilga nisbatan 1,6 marta ko’p demakdir. 
Mamlakatdagi nodavlat notijorat tashkilotlarining 39 foizi hukumat va uning quyi organlari 
tashabbusi bilan tuzildi. Mavjud nodavlat notijorat tashkilotlarining 16,1 foizini sport, 10,4 foizini 
yoshlar,  10  foizini  huquqiy  va  demokratik  institutlami  mustahkamlash,  9  foizini  siyosiy  partiya 
tashkilotlari, 8,4 foizini nogiron va imkoniyati  cheklanganlar huquq va  manfaatini himoya qilish, 
6,4 foizini madaniyat- ma’rifat va tarix yo’nalishi, 6,3 foizini kasaba uyushmalari, 5 foizini xotin-
qizlar,  4,4  foizini  favqulodda  vaziyatlar,  4,2  foizini  faxriylar,  3,8  foizini  soG’liqni  saqlash,  3,4 
foizini tadbirkorlar va fermerlar hamda qolgan 12,6 foizini boshqa sohalar tashkil etadi. 
Mamlakatda  milliy  mustaqillikning  dastlabki  davrlarida  O’zbekiston  “Mahalla”  xayriya 
jamg’armasi tashkil topdi. O’tgan davr iehida “SogMom avlod uchun” xalqaro nohukumat xayriya 
jamg’armasi,  “Ekosan”  xalqaro  ekologiya  va  salomatlik  jamg’armasi,  Markaziy  Osiyo  xalqlari 
madaniyati Assambleyasi, Xalqaro Amir Temur jamg’armasi, Xalqaro Imom Buxoriy jamg’armasi, 
“Oltin  meros”  jamg’armasi,  respublika  “Ma’naviyat  va  ma’rifat”  jamoatchilik  markazi,  “Xalq 
birligi”  harakati,  O’zbekiston  faxriylarini  qo’llab-quvvatlash  “Nuroniy”  jamG’armasi,  “Kamolot” 
yoshlar  ijtimoiy  harakati,  “Ijtimoiy  fikr”  jamoatchilik  fikrini  o’rganish  markazi,  Tovar  ishlab 
chiqaruvChilar  va  tadbirkorlar  Palatasi,  Milliy  matbuot  markazi,  Baynalmilal  madaniy  markaz, 
respublika  “Iste’dod”  jamg’armasi  kabi  nodavlat  tashkilotlar  tuzildi.  O’zbekiston  xotin-qizlar 
qo’mitasi  esa  demokratik  prinsiplar  asosida  butunlay  qaytadan  tashkil  etildi.  Shu  bilan  birga, 

---

161 
O’zbekiston  “Tadbirkor  ayol”,  O’zbekiston  Bolalar  jamg’armasi,  “Ayol  va  salomatlik”,  “Mehr”, 
“Ayollar  resurs  markazi”,  “Ayol  va  jamiyat”  instituti  kabi xotin-qizlar  muammolarini  hal  etishga 
qaratilgan va ular manfaatlarini ifodalaydigan nodavlat tashkilotlar faoliyat yuritmoqda. 
Keyingi  o’n  yilliklarga  kelib  O’zbekiston  ijtimoiy  hayoti  uchun  butunlay  yangi  bo’lgan 
nodavlat  tashkilotlar  tuzila  boshlandi.  XXI  asrda  texnologik  jarayonlaming  ko’payishi,  avtomobil 
harakatlarining  keskin  oshishi,  plastik  mahsulotlaming  maishiy  turmushga  kirib  kelishi  natijasida 
ekologik  xavf  kuchaydi.  Ana  shu  xavf  oqibatlariga  qarshi  kurash  maqsadida  mamlakatdagi 
ekologiyaga  oid  tashkilotlar  tashabbusi  bilan  2008-yil  2-avgustda  O’zbekiston  Ekologik  harakati 
tashkil etildi. Bu harakat fuqarolik jamiyati instituti sifatida faoliyat yurita boshladi. Uning asosiy 
shiori  -  “Atrof-muhit  ozodaligi  -  salomatlik  garovi”  aholi  o’rtasida  tezlik  bilan  yoyilib  ketdi.  Bu 
harakatning  faol  harakati  bilan  aholi  o’rtasida  ekologik  madaniyatni  shakllantirishga  oid  turli 
tadbirlami amalga oshirish an’anaga aylana boshladi. 
O’zbekiston ekologik harakati faollarining ona tabiatni asrash, inson salomatligini himoya 
qilish, shaharlarda daraxtlar va turli o’simliklarni ko’paytirishga doir faoliyati o’z samarasini bera 
boshladi. Shuningdek, ekoharakatning “Soglom muhit - inson salomatligi” g’oyasi ham o’z atrofiga 
aholining  turli  ijtimoiy  qatlamlarini  birlashtira  boshladi.  Ekoharakat  quyidagi  dasturiy  vazifalami 
ilgari surdi: 
Ekoharakatning asosiy e’tibori atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish mamlakatimiz har bir 
fuqarosining  umumiy  vazifasi  bo’lib  qolishiga  yo’naltiriladi.  Ushbu  maqsadlarda  Ekoharakat  o’z 
sa’y-harakatlarini: 
-  o’z  ishtirokchilari  va  tashkilotlarida,  hamkorlarida  mintaqaviy,  milliy  va  mahalliy 
ekologik  hamda  aholi  salomatligi  muhofazasi  yaxlit  dasturlarini  ishlab  chiqish  va  bajarishdagi 
amaliy ishtiroklarini faollashtirishga qaratilgan sa’y-harakatlami shakllantirish; 
-  Ekoharakat  ishtirokchilari  va  hamkorlarining  davlat  organlari  va  jamoat  tuzilmalari 
tomonidan mavjud ekologik muammolarini hal etish va ularning salbiy oqibatlarini bartaraf qilish 
sohasidagi  qonun  hujjatlari  ijrosi  borasidagi  mas’uliyatini  kuchaytirishga  qaratilgan  faoliyatini 
muvofiqlashtirish; 
-  jamoat  birlashmalari,  jamoat  fondlari  va  boshqa  nodavlat  notijorat  tashkilotlarining 
muayyan  ekologik  muammolami  hal  etishdagi  hamkorliklari  samaradorligini  oshirish  va 
rivojlantirishga yo’naltiradi.