Microsoft Word àñîñèéòåõ10. doc

24-Ma`ruza 
 MAVZU: REKTIFIKATSIYA JARAYONI
 
1.  Rektifikatsiya jarayonining mohiyati. 
2. Rektifikatsiya jarayonining moddiy balansi. 
3. Davriy ishlaydigan rektifikatsion qurilmalar. 
4. Uzluksiz ishlaydigan rektifikatsion qurilmalar. 
 
Rektifikatsiya jarayonining mohiyati.
 Bir jinsli suyuq aralashmalarni komponentlarga to׳la 
ajratish faqat rektifikatsiya usuli bilan amalga oshirilishi mumkin. Rektifikatsiya jarayonining 
mohiyatini t-x-y diagramma orqali tushuntirish mumkin.  Konsentratsiyasi x
1
 bo׳lgan dastlabki 
aralashma qaynash harorati t
1
 gacha isitilganda, suyuqlik bilan muvozanatda bo׳lgan bug`ning holati 
aniqlanadi (b nuqta). Bu bug` kondensatsiya qilinganida konsentratsiyasi x
2
 ga teng bo׳lgan suyuqlik 
hosil bo׳ladi (x
2
 > x
1
).
 Demak, suyuqlik yengil uchuvchan komponent bilan birmuncha to׳yingan 

---

 
115
 
bo׳ladi. Bu suyuqlik ham qaynash harorati t
2
 gacha isitilganda bug` hosil bo׳ladi {b nuqta), bug` 
kondensatsiyalanganda x
3
 tarkibli suyuqlik olinadi (x
3
 > x
2
 ). Shu yo׳sinda birin-ketin bir necha marta 
suyuqlikni bug`latish va bug`ni kondensatsiyalash jarayonlarini o׳tkazish orqali tayyor mahsulot — 
distillyat olish mumkin. Distillyat asosan yengil uchuvchan komponentdan tashkil topgan bo׳ladi. 
Diagrammadagi yuqorigi egri chiziq bug` fazasining tarkibini belgilaydi, pastki egri chiziq esa qaynash 
haroratlarini ifodalaydi. Bu diagramma yordamida birin-ketin bir necha marta kondensatsiyalash va 
bug`latish jarayonlarini o׳tkazish orqali tarkibi asosan qiyin uchuvchan komponentdan tashkil topgan 
qoldiq suyuqlik olish mumkin. Ko׳p marta bug`latish jarayonini ko׳p pog`onali qurilmalarda olib borish 
mumkin. Biroq bunday qurilmalar qator