Microsoft Word àñîñèéòåõ10. doc

 
MODDA ALMASHINISH JARAYONLARI VA QURILMALARI 
19-Ma’ruza 
МAVZU:  
MODDA ALMASHINISH ASOSLARI UMUMIY TUSHUNCHALARI. 
1.  Modda almashinish jarayonlarining turlari va ularga ta`rif. 
2.  Modda o׳tkazishning asosiy tenglamasi 
3.  Molekulyar diffuziya 
4.  Konvektiv diffuziya 
5.  Modda almashinish qurilmalarining asosiy o׳lchamlarini aniqlash 
Bir fazadan ikkinchi fazaga modda ta’sir etishi bilan bog`liq bo׳lgan jarayonlar modda almashinish 
jarayonlari deb yuritiladi.
 Modda o׳tish jarayoni fazalar o׳rtasida muvozanat holat yuz bergunga qadar 
davom etadi. Bir fazaning ichida esa modda konsentratsiyasi yuqori bo׳lgan nuqtadan konsentratsiyasi 
past bo׳lgan nuqtaga tomon o׳tadi. Nam materiallarni quritish, suyuqliklarni haydash, gaz aralashmalari 
tarkibidagi birorta komponentni yutuvchi suyuqlik yordamida ajratib olish, qattiq jism tarkibidagi 
kerakli komponentni eritib olish yoki eritmalardan kristallarni ajratib olish kabi jarayonlar modda 
almashinish jarayonlari qatoriga kiradi. Modda almashinish jarayonlari kimyoviy ishlab chiqarishning 
turli sohalarida muhim o׳rin egallaydi. 
Sanoatda quyidagi modda almashinish jarayonlari keng tarqalgan. 
Absorbsiya.
 Gaz yoki bug` aralashmasi tarkibidagi bir yoki bir necha komponentning suyuq yutuvchi 
moddada tanlab yutilish jarayoni absorbsiya deb ataladi.
 Yutuvchi suyuqlik absorbent (yoki sorbent) 
deyiladi. Teskari jarayon, ya’ni yutilgan komponentlarning suyuq fazadan ajralib chiqishi desorbsiya 
deb ataladi. Absorbsiya jarayoni texnologik gazlarni ajratish va sanoatdan chiqarib yuboriladigan 
gazlarni tozalashda keng qo׳llaniladi.