Microsoft Word 1- amaliy mashg'ulot doc



Download 149,19 Kb.
Pdf ko'rish
bet5/8
Sana24.03.2022
Hajmi149,19 Kb.
#507305
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
1- Amaliy mashgulot UKT orqanika qismi (2)

T
vsp
=KT
qayn
K=0,736 
 
Haroratlar Kelvin birligida keltirilgan. 
Murakkab tarkibli moddalarning o’t olish harorati, ularning tarkibidagi 
yengil qaynovchi moddalarning miqdoriga bog’liqdir. Yuqori haroratda qaynovchi 
moddalarning bug’lari issiqlikni tashuvchi xizmatini bajaradilar. Misol uchun 
surkov moylariga 1% miqdorida benzin qo’shilsa, u vaqtda o’t olish harorati 200 
dan 170 °C gacha pasayadi. 
Moddalarning o’t olish harorati ochiq va yopiq tigellarda aniqlanadi. 
Moddalarning nurni sindirish qobiliyati. 
Yorug’lik nuri bir muhitdan 
ikkinchi muhitga o’tayotganda nurning tezligiva yo’nalishi o’zgaradi. Bu hodisani 
refraktsiya deymiz. 
Kelayotgan nurning muhitga tushayotgan burchagining sinusini, shu 
muhitda nurni sinish burchagining sinusiga nisbati doimiy birlik bo’lib, u tushish 
burchagiga bog’liq emas: 
const
n
i
r


sin
sin
r— nurni tushish burchagi; 
i — nurni sinish burchagi; 
n — nurni sinish koeffitsienti. 
Nurni sinishi ko’rsatkichlarini, odatda 20 °C da refraktometrda aniqlanadi. 
Moddalarning sifatini qisqa vaqtda aniqlash uchun nurni sinish koeffitsienti 
qabul qilingan. Uglevodorodlarning tarkibida vodorod qanchalik ko’p bo’lsa, bu 
moddaning nurni sindirish koeffitsienti shunchalik kam bo’ladi. Bir xil miqdordagi 
uglerod va vodorod atomlariga ega bo’lgan halqa va zanjir ko’rinishidagi alifatik 
uglevodorodlarni nurni sindirish ko’rsatkichi birinchisida ikkinchisiga nisbatan 
ko’p. Arenlarni sindirish koeffitsienti nisbatan eng yuqori, alkanlarnikiga nisbatan 
kam. Sikloalkanlar o’rta holatni egallaydi. 
Navbatdagi ko’rsatkichlarga udelnaya refraktsiya kiradi: 
const
n
R
Ä




1
1
 


 
const
n
n
R
Ä
Ä





1
*
2
1
2
2
2
 
 
ρ
 —
moddaning zichligi (solishtirma og’irligi); nur sinishi aniqlanadigan 
haroratda aniqlanadi. 
Udelnaya refraktsiyani shu moddaning molekula massasiga ko’paytmasini 
molekulyar refraktsiya deyiladi: 




V
n
M
n
R
Ä
Ä
M
1
*
1
1





 
 
V
n
n
Ì
n
n
R
Ä
Ä
Ä
Ä
M
2
1
*
2
1
2
2
2
2
2







 
M — moddaning molekula masasi; 
V — moddaning hajmi. 
Molekulyar refraktsiyaning qiymati atomlar refraktsiyasining yig’indisiga 
tengdir. Molekulani bir metilen gruppasiga (Ch
2
) o’sishi molekulyar refraktsiyagni 
4,6 birlikka ko’payishiga olib keladi. 
Ma’lum bir modda uchun yorug’lik nurini sinish ko’rsatkichini nurning 
to’lqinlarini uzunligiga bog’liqligi nurni dispersiyasi (tarqalishi) deyiladi. 
Bir moddaga taaluqli dispersiya — to’lqin uzunligi ma’lum bo’lgan ikki 
nurning sinish ko’rsatkichlarini ayirmasi bilan aniqlanadi: 
23
1
2
2
n
n

Laboratoriyada nur manba sifatida sariq natriyli D chizig’ini va vodorodli / 
va S chiziqlarini ishlatiladi: n

– n
G
ayirmasini o’rta dispersiya deyiladi. 
3
10
*
1


Ä
G
F
n
n
n
nisbati nisbiy dipersiya deyiladi. 
4
10
*

G
F
n
n

nisbati udelaya dispersiya deyiladi. 
2
20
4
20



Ä
n
RI
intertsept refraktsiya deyiladi. 
Mamlakatimizda nur sinish ko’rsatkichini ikki xildagi 
refraktometrda aniqlanadi: refraktometr Abbe (RLU va IRF — 22) 
va refraktometr Pulfirxa IK.F — 23. 

Download 149,19 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish