Microsoft Word 03 Kishlok xujaligida buxalteriya xisobi va solikka tortish \

4910-«Dargumon qarzlar bo‘yicha rezervlar» hisobvarag‘i bo‘yicha hisobvaraqlar 

korrespondentsiyasi 

№ 

Xo‘jalik muomalalarining mazmuni 

Hisobvaraqlar 

korrespondentsiyasi 

debet 

kredit 

1. 

Dargumon qarzlar bo‘yicha rezervlar tashkil etildi 

9430 

4910 

2. 

Berilgan  bo‘naklar  bo‘yicha  dargumon  qarzlarning  hisobdan 

chiqarilishi 

4910 

4310 

3. 

Dargumon  qarzlar  bo‘yicha  rezervlar  hisobidan  xaridor  va 

buyurtmachilar qarzlarining hisobdan chiqarilishi 

4910 

4010 

4020 

5. 

Hisobot yilida foydalanilmagan dargumon qarzlar bo‘yicha rezervlar 

summasi kelgusi yil foydasiga o‘tkazildi 

4910 

9390 

 

12.9. Konsignatsiya muomalalari hisobi 

Bir  tomonning  (konsignantning)  boshqa  tomonga  (konsignatorga)  xorijiy  mamlakat 

omboridagi  tovarni  o‘z  nomidan,  biroq  konsignant  hisobiga  sotish  to‘g‘risidagi  topshirig‘i 

---

 

konsignatsiya deyiladi. 

Konsignatorni    -  konsignatsiya  savdosini  tashkil  qilish  topshirig‘ini  bajarishni  o‘z 

zimmasiga  oluvchi,  biroq  tovarning  egasi  hisoblanmagan  shaxsni  taqdirlash  miqdori  va  tartibi 

konsignatsiya shartnomasida sotiladigan tovar qiymatining muayyan foizi ko‘rinishida yoki eng 

kam narx bilan sotish narxi o‘rtasidagi farq ko‘rinishida beriladi. 

Korxonalar  tomonidan  konsignatsiya  shartlari  asosida  olinadigan  tovarlar  004-

«Komissiyaga olingan tovarlar» balansdan tashqari hisobvarag‘ida hisobga olinishi kerak. 

Konsignatsiya  muomalalarini  hisobga  olish  Adliya  vazirligi  tomonidan  1999  yilning  21 

yanvarida  ro‘yxatga  olingan  Moliya  vazirligining  «Konsignatsiya  operatsiyalari  buxgalteriya 

hisobining  xususiyatlari  to‘g‘risidagi»  tushuntirishi,  «Tovar-moddiy  zahiralar»  nomli  4-son 

BHMA hamda Moliya vazirligi, Davlat Soliq O‘o‘mitasi, Makroiqtisodiyot va statistika vazirligi, 

Markaziy bank tomonidan 2001 yil 7 noyabrda qabul qilingan «Buxgalteriya hisobi, statistika va 

boshqa  hisobotda  xorijiy  valyuta  muomalalarini  aks  ettirish  tartibi  to‘g‘risidagi  Nizom»  bilan 

tartibga solinadi. 

Konsignatsiya asosida amalga oshiriladigan muomalalarda daromaddan ajratma va O‘O‘S 

to‘lash alohida xususiyatlarga ega. Buni quyidagi muomalalarda ko‘rib chiqamiz. 

1.  Faoliyatning  asosiy  yo‘nalishi  bo‘yicha  daromad  (foyda)  solig‘i  va  O‘O‘Sni 

to‘lovchilar. 

-  Konsignatsiya  tovarining  kelib  tushish  paytida  hisoblangan  va  to‘langan  O‘O‘S 

summasiga: 

D-t 4410-«Soliq bo‘yicha bo‘nak to‘lovlari» 

K-t 6410-«Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzdorlik». 

D-t 6410-«Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzdorlik» 

K-t 5110-«Hisob-kitob schyoti». 

- Bojxona bojlari va aktsiz solig‘ini hisoblab yozish va to‘lash: 

D-t 9430-«Boshqa operatsion xarajatlar» 

K-t 6410-«Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzdorlik». 

D-t 6410-«Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzdorlik» 

K-t 5110-«Hisob-kitob schyoti». 

Tovarlarni shartnomaviy bahoda sotish: 

D-t 4010-«Xaridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar» 

K-t 9020-«Tovarlarni sotishdan olingan daromad». 

- Tovar invoysi va BYuD bo‘yicha konsignant daromadi va konsignant daromadi qiymatiga  (agar 

bu shartnoma shartlarida ko‘zda tutilgan bo‘lsa) sotish kuniga bo‘lgan O‘zbekiston Respublikasi 

Markaziy bankining rasmiy kursi bo‘yicha: 

D-t 9120-«Sotilgan tovarlar tannarxi» 

K-t 6990-«Boshqa majburiyatlar». 

Bir  vaqtning  o‘zida  004-«Komissiyaga  qabul  qilingan  tovarlar»  hisobvarag‘idan 

konsignatsiya tovari qiymati hisobdan chiqariladi. 

- Tovarni sotishdan tushgan tushumni kirim qilish: 

D-t 5110-«Hisob-kitob schyoti» 

K-t 4010-«Xaridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar». 

- Konsignatorning yalpi daromadi summasiga: 

D-t 9020-«Tovarlarni sotishdan olingan daromad». 

K-t 9900-«Yakuniy moliyaviy natija».  

- Sotish hajmiga hisoblangan O‘O‘S summasiga: 

D-t 4010-«Xaridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar» 

K-t 6410-«Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzlar». 

- Bojxonada avval to‘langan O‘O‘Sni hisobga olish: 

D-t 6410-«Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzlar» 

K-t 4410-«Soliq bo‘yicha bo‘nak to‘lovlari». 

- Byudjetga to‘langan O‘O‘S summasiga: 

---

 

D-t 6410-«Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzlar» 

K-t 5110-«Hisob-kitob schyoti». 

- Davr xarajatlarini hisobdan chiqarish: 

D-t 9900-«Yakuniy moliyaviy natija» 

K-t 9430-«Boshqa operatsion xarajatlar».