Microsoft Word 03 Kishlok xujaligida buxalteriya xisobi va solikka tortish \

10.4. Nomoddiy aktivlar amortizatsiyasi (eskirishi) hisobi 

Amortizatsiya  nomoddiy  aktivning  foydali  xizmat  muddati  davomida  amortizatsiya 

qiymatini muntazam ravishda taqsimlash va ko‘chirish ko‘rinishida eskirishning qiymat ifodasidir. 

Nomoddiy aktivlarning  amortizatsiya qiymati taxmin qilinayotgan tugatilish qiymatini chiqarib 

tashlagan  holda  aktivning  dastlabki  qiymati  yoki  moliyaviy  hisobotlarda  ko‘rsatilgan  qiymat 

o‘rnini bosadigan boshqa qiymatning summasidir. 

Nomoddiy  aktivlarga  eskirish  hisoblashda  «Nomoddiy  aktivlar»  nomli  7-son  BHMAga 

hamda O‘zbekiston Respublikasining Soliq Kodeksiga amal qilish lozim.  

«Nomoddiy  aktivlar»  nomli  7-son  BHMAga  asosan  nomoddiy  aktivning  amortizatsiya 

qiymati  uning  foydali  xizmat  muddatidan  oshmagan  holda,  foydali  xizmat  muddatini  belgilash 

mumkin bo‘lmagan paytda  5 yilni hisobga olib (lekin korxonaning faoliyat muddatidan oshmagan 

holda) muntazam asosda taqsimlanishi kerak. 

Quyidagi nomoddiy aktivlarga amortizatsiya hisoblanmaydi: 

♦  Haqiqiy  emas  (ishlamaydigan)  deb  topilgan  va  huquqiy  oqibatlar  keltirib  chiqarmaydigan 

nomoddiy aktivlar; 

♦  Korxonaga  tegishli  bo‘lmagan,  lekin  huquq  egasi  tomonidan  litsenziya  shartnomasi  yoki 

boshqacha  shartnoma  (tanho  bo‘lmagan  litsenziya)  bo‘yicha  berilgan  va  balansdan  tashqari 

hisobvaraqda  hisobga  olinadigan  nomoddiy  aktivlardan  foydalanish  huquqi  asosida  korxona 

foydalanayotgan nomoddiy aktivlar; 

♦  Korxonaga tegishli tovar belgisiga va xizmat ko‘rsatish belgisiga egalik huquqi, shuningdek 

vaqt o‘tishi bilan ularning iste’mol xususiyati o‘zgarmaydigan tovar chiqarilgan joy nomiga egalik 

huquqi; 

♦  Gudvill.  

---

 

Amortizatsiyalanuvchi qiymat muntazam ravishda nomoddiy aktivni foydali ishlatishning 

butun davriga taqsimlanadi. Amortizatsiya turli xil usullarni qo‘llash yo‘li bilan amalga oshiriladi: 

to‘g‘ri  chiziqli  usul,  kamayib  boruvchi  qoldiq  usuli  va  hosil  qilingan  birliklar  summasi 

amortizatsiyani hisoblab yozish usuli kiradi.