Microsoft Word 03 Kishlok xujaligida buxalteriya xisobi va solikka tortish \

11.5.4. Qo‘ychilik va echkichilik mahsulotlari tannarxini hisoblash 

Qo‘ychilik  va  echkichilik  mahsulotlarining  tannarxi  asosiy  podadagi  va  yosh  qo‘y 

echkilarni  parvarishlash  hamda  ularning  junini  qirqish  bilan  bog‘liq  xarajatlardan  iborat.  Bu 

tarmoqda quyidagi mahsulotlar tannarx obektlari bo‘lib hisoblanadi: jun-go‘sht va go‘sht – jun 

yetishtirishga  ixtisoslashtirishgan  qo‘ychilikda  –  jun,  qo‘shilgan  hamda  tirik  vazni: 

qorako‘lchilikda  -  qorako‘l  tyeri,  jun,  joriy  yilda  tug‘ilgan  qo‘zilar  va  oldingi  yillardagi 

qo‘zilarning o‘sgan vazni. 

Go‘sht  va  jun  yo‘nalishidagi  qo‘ychilikdan  quyidagi  yordamchi  mahsulotlar  olinadi: 

shirdon,  sut,  nobud  bo‘lgan  va  o‘lik  tug‘ilgan  qo‘zilar  tyerisi,  go‘ng  va  boshqalar. 

---

 

Qorako‘lchilikda bulardan tashqari, barra go‘shti bo‘lishi mumkin. 

Qo‘ychilikning barcha tarmoqlaridan olingan mahsulotlar tannarxini hisoblashda hisobot 

yilida  qilingan  xarajatlardan  qo‘shimcha  mahsulotlar  qiymati  normativ  xarajatlar  asosida 

baholanib  chegirib  tashlanadi.  Qolgan  xarajatlar  summasi  olingan  asosiy  mahsulot  turlariga 

mutanosib ravishda taqsimlanadi. 

Tug‘ilgan  qo‘zilar  tannarxini  hisoblashda  asosiy  podaga  qilingan  jami  xarajatlardan 

(qo‘shimcha  mahsulot  qiymati  chegirib  tashlangandan  qolgani)  quyidagi  miqdorda  ajratib 

mahsulot birligiga (qo‘zilar bosh soniga) taqsimlanadi: jun-go‘sht va go‘sht – jun yo‘nalishidagi 

qo‘ychilikda – 10%, romanov qo‘ychiligida – 12% va qorako‘lchilikda – 15%. 

Umumiy  xarajatdan  qo‘zilar  tannarxiga  o‘tkaziladigan  summa  chiqarib  tashlangandan 

so‘ng qolgan summa qo‘ychilikdan olingan boshqa asosiy mahsulotlarning (1s ortgan vazn va 1 s 

jun) realizatsiya  bahosi bo‘yicha qiymatiga mutanosib taqsimlanadi. Tegishli summa esa mahsulot 

miqdoriga bo‘linib, uning o‘lchov birligi tannarxi aniqlanadi. 

Qo‘ychilikdan olingan ayrim mahsulotlar bir qancha qo‘shimcha xarajatlarni talab etadi. 

Bular  jun  qirqish  xarajatlari,  junlarni  saralash,  joylash,  markalash  va  jun  qirqish  punktlarining 

xarajatlaridan  iborat.  Qorako‘l  tyeri  olishda  esa  qo‘zilarni  so‘yish,  dastlabki  ishlov  berish, 

saralash,  markalash  xarajatlaridan  tashkil  topadi.  Bunday  xarajatlar  alohida  analitik  schotlarda 

hisobga olinib, tannarx hisoblashda bevosita jun va tyerilar tannarxiga o‘tkaziladi. 

Qo‘zilarning  sovlig‘idan  ajratish  paytidagi  1  sentner  ortgan  tirik  vaznining  tannarxi, 

ularning  tug‘ilgan  paytdagi  tannarxiga  parvarishlash  xarajatlari  va  yil  davomida  chetdan 

keltirilgan qo‘zilar qiymatini qo‘shib qo‘zilarni sovlig‘idan ajratish vaqtidagi joriy yilga tegishli 

bo‘lgan  vazniga  (nobud  bo‘lgan  qo‘zilar  vazni  ham  qo‘shilgan  holda)  bo‘lish  yo‘li  bilan 

aniqlanadi. 

Echkichilikda  ham  olingan  nasl,  tirik  vazn  va  jun  tannarxi  qo‘ychilikdagi  kabi  tartibda 

(qorako‘lchilikdagidan tashqari) aniqlanadi.