Microsoft Word 03 Kishlok xujaligida buxalteriya xisobi va solikka tortish \

4.1-jadval 

Tayyorlangan mahsulotlar tannarxining hisob-kitobi 

Xarajat turlari 

«A» Material  

«B» Material  

Haqiqiy 

tannarx, 

jami 

Jami  miqdori 

(1000 kg) 

1 kg 

Jami  miqdo-

riga (1000 kg) 

1 kg 

Shartnoma  bahosi  bo‘yicha 

qiymati 

20000 

20,0 

40000 

40,0 

60000 

Transport-tayyorlov xarajatlari  1400 

1,40  2800 

2,80 

4200 

Haqiqiy tannarx bo‘yicha jami 

21400 

21,4

0 

42800 

42,80 

64200 

 

Yuqorida  keltirilgan  tannarx  hisob-kitobida  nafaqat  sotib  olingan  Materiallar  alohida 

turlarining  (21400  so‘m  va  42800so‘m),  balki  bu  Materiallar  bir  birligining  (bir  kg  mos  ravishda 

21,40 so‘m va 42,80 so‘m) haqiqiy tannarxi to‘g‘risidagi ma’lumotlar keltirilgan. 

Yuqorida  keltirilgan  muomalalarni  analitik  va  sintetik  hisob  schotlarida  chizma  tarzida 

quyidagicha aks ettirish mumkin: 

Sintetik schotlarda aks ettirilishi 

1010-«Xom-ashyo va Materiallar» 

D-t                                      K-t 

 

6010-"Mol yetkazib beruvchilar va 

pudratchilarga to‘lanadigan schotlar" 

D-t                                           K-t 

1.04.ga qoldiq  

100000 

 

 

6) 9180 

7) 55020 

2) 61200 

3) 3000 

4) 60000 

 

 

5110-«Hisob-kitob schoti  

D-t                                       K-t 

 

4310-«TMQlar uchun mol yetkazib 

beruvchilar va pudratchilarga berilgan  

D-t              bo‘naklar»                 K-t 

S-do: 90000 

1) 9180 

7) 55020 

1) 9180 

6) 9180 

 

 

1510-«Materiallarni tayyorlash va xarid qilish» schoti 

Debet  

Kredit  

Muoma

la № 

Shartnom

a bahosi 

Transport 

tayyorlov 

xarajatlari 

Haqiqiy 

tannarxi 

Muomala 

№ 

Shartnom

a bahosi 

Transport 

tayyorlov 

xarajatlari 

Haqiqiy 

tannarxi 

1.04. ga 

qoldiq. 

- 

- 

- 

 

 

 

 

2) 

60000 

1200 

61200 

4) 

60000 

- 

60000 

3) 

- 

3000 

3000 

5) 

- 

4200 

4200 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Oylik 

oborot  

60000 

4200 

64200 

Oylik 

oborot 

60000 

4200 

64200 

 

 

---

 

1610-«Materiallar qiymatidagi 

D-t 

 

farqlar» schoti  

 

K-t 

5) 4200 

 

 

 

 

Analitik schotlarda aks ettirilishi 

«A» Material  

Debet  

Kredit  

Muoma

la 

sanasi 

va № 

Miqdori. 

Kg 

Bahosi 

Qiymati, 

so‘m 

Muomala 

sanasi va 

№ 

Miqdori. 

Kg 

Bahosi 

Qiymati, 

so‘m 

1.04. ga 

qoldiq. 

3000 

20 

60000 

 

 

 

 

4) 

1000 

20 

20000 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«B» Material 

Debet  

Kredit  

Muoma

-la 

sanasi 

va № 

Miqdori. 

Kg 

Bahosi 

Qiymati, 

so‘m 

Muomala 

sanasi va 

№ 

Miqdori. 

Kg 

Bahosi 

Qiymati, 

so‘m 

1.04.ga 

qoldiq 

1000 

40 

40000 

 

 

 

 

4) 

1000 

40 

40000 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ma'lumki, mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblarning analitik hisobi 

har bir mol yetkazib beruvchi bo‘yicha alohida yuritiladi. Misolni soddalashtirish maqsadida ushbu 

schot bo‘yicha analitik schotlarning ma’lumotlari berilmagan. 

Keltirilgan  misolda  schotlar  bo‘yicha  oylik  oborotlar  va  qoldiqlar  chiqarilmagan.  Chunki, 

mazkur misolni keltirishdan maqsad ta’minot jarayonini hisobga olishning tegishli schotlarda qanday 

aks ettirilishini ko‘rsatishdan iborat. Misoldan ko‘rinib turibdiki, 1010-«Xom-ashyo va Materiallar» 

schotida hamda unga ochilgan analitik schotlarda ta’minot jarayonini aks ettiruvchi ko‘rsatkichlar 

keltirilgan. Shunday qilib, ushbu schot Materiallar qiymati qismining debet oboroti haqiqiy ta’minot 

hajmining miqdoriy ko‘rsatkichi hisoblanadi.  

Ushbu misolni chizma ko‘rinishida quyidagicha tasvirlash mumkin 4.1.2-rasm). 

Ta’minot  jarayoni  hisobining  ko‘rsatkichlari  korxonada  ta’minot  rejasining  bajarilishini 

nazorat  qilish  imkonini  yaratadi.  Buning  uchun  haqiqiy  sotib  olingan  Materiallar  reja  bilan 

taqqoslanadi. 

Haqiqiy  transport-tayyorlov  xarajatlarining  belgilangan  normativlariga  mosligini  ham 

shunday tarzda aniqlash mumkin. Ushbu misolda Materiallar shartnoma bahosi bo‘yicha baholanib, 

transport-tayyorlov xarajatlari esa alohida aks ettiriladi. Bunday tartib tovar-moddiy qiymatliklarni 

hisobga olishning usullaridan biri hisoblanadi. 

Korxonalarning  ishlab  chiqarish  jarayonida  mahsulotlar  ishlab  chiqarilib,  ularni  tayyorlash 

ma'lum xarajatlarni talab etadi. Bunday xarajatlar sirasiga sarflangan Materiallar, yoqilg‘i va boshqa 

moddiy  zaxiralar  qiymati,  ishchilarning  ish  haqi,  ijtimoiy  sug‘urta  ajratmalari,  asosiy  vositalar 

eskirishi va nomoddiy aktivlar amortizatsiyasi va boshqalar kiradi. Nomlari yuqorida qayd qilingan 

---

 

xarajatlardan tashqari korxonada ishlab chiqarishni tashkil etish va boshqarish xarajatlari ham amalga 

oshiriladi.  Ular  boshqaruv  va  xizmat  ko‘rsatuvchi  xodimlarning  ish  haqlari,  binolarni  isitish  va 

yoritish  xarajatlari  va  boshqalardan  iborat.  Qilingan  xarajatlarning  pul  ifodasidagi  jami  summasi 

ishlab chiqarilgan mahsulotlarning tannarxini tashkil etadi.