Microsoft Word 01 Kishlok xujalik ishlab chikarish iktisodiyoti

5.

Iqtisodiy

.

  Mulk  shakllari;  mehnatni  rag’batlantirish;  ixtisoslashtirish;  mahsulot  sifati;  baholar; 

moliyalashtirish; 

6.Ijtimoiy(sosial). 

Demografik holat;ijtimoiy infratuzilmalarni rivojlantirish va boshqalar; 

7.Ekologik. 

Atrof  muxitning  holati;  tuproq,  suv,  havoni  ifloslantirishga  qarshi  kurash  bo’yicha 

tadbirlar tizimi (sistemasi). 

 

---

 

 

316 

15.26. Ozuqa resurslarini ishlab chiqarish va ulardan foydalanishning iqtisodiy samaradorligini 

oshirish imkoniyatlari 

    Ko’pchilik chorvachilik tarmoqlarida ozuqa resurslaridan  foydalanish kompleksi ko’rsatkichlari 

ularning  mahsuldorlik  potensialiga  hamda  bozor  qonunlari  talablariga  javob  bermaydi.  Chunki 

odatda,  chorva  hayvonlarining  ozuqa  birligiga  bo’lgan  o’rtacha  talabi  me’yorlar  bo’yicha 

ta’minlanmaydi, zotdor hayvonlarning mahsuldorlik potensialidan foydalanish koeffisiyentlari past, 

haqiqiy  sarflangan  ozuqa  birligiga  2-3  marta  kam  sut,  go’sht  va  boshqa  mahsulotlar  olinadi  va 

ularning tannarxi  yem-xashak va boshqa xarajatlari hisobiga ko’tariladi va hokazo. 

    Chorvachilikda  ozuqa  resurslaridan  foydalanish  iqtisodiy  samaradorligini  barqaror  ta’minlash 

uchun quyidagi omillar va real imkoniyatlardan to’laroq foydalanish zarur: 

-

 

barcha  turdagi  zotdor    chorva  hayvonlarini  ilmiy  asoslangan  rasion  asosida  muntazam 

oziqlantirishni  amalga  oshirish,  binobarin,  ularning  mahsuldorlik  potensialidan  foydalanish 

koeffisiyentini o’rtacha 2 marta ko’tarish;  

-

 

ozuqa  resurslari  sifati  hamda  tarkibini  takomillashtirish,  ularning  tannarxini  pasaytirish 

imkoniyatlaridan to’laroq foydalanish; 

-

 

katta hajmli va qisqa muddatlarda sifat belgilarini pasaytiruvchi ozuqalarni chorva mollariga 

yaqin  joylarda  ishlab  chiqarish  va  saqlash,  ularni  tashish  va  taqsimlash  xarajatlarini  kamaytirish 

uchun sharoit yaratish; 

-

 

ozuqa  resurslarini  ko’paytirish,  ularning  sifatini  yaxshilash  maqsadida  soya,  makkajo’xori, 

ko’p  yillik  va  bir  yillik  o’tlar  maydonlarini  kengaytirish    va  ularning  hosildorligini  oshirish 

imkoniyatlaridan to’laroq foydalanishga erishish; 

-

 

sug’oriladigan ozuqa ekinlari hosildorligini oshirish, avvalo, belgilangan miqdorda mineral 

va organik o’g’itlardan foydalanishni talab etadi; 

-

 

ferma oldi almashlab ekish tizimini qat’iy joriy qilish; 

-

 

xo’jalik tomonidan oxirgi yillarda foydalanilgan tabiiy yaylov       hamda pichanzorlarning 

hosildorligini 40-50 foizga oshirish chora tadbirlarini amalga oshirish lozim. Bu maqsadga erishish 

uchun  maydonlardan  foydalanishda    yaylov  almashinuvini  tashkil  etish,  qo’shimcha  yaylov  va 

pichanzorlar o’simliklari urug’larini ekish, tabiiy namni saqlash usullaridan foydalanish zarur. Tabiiy 

yaylov va pichanzorlar hosildorligini oshirish arzon ozuqalardan foydalanishga sharoit yaratadi; 

-

 

xlorela va boshqa suv o’tlaridan, ularning suspenziyasidan foydalanishni tashkil etish; 

-

 

barcha  turdagi  ozuqalar  sifatini  saqlash  hamda  nobud  bo’lishini  kamaytirish  uchun  ularni 

saqlash va qayta ishlashda progressiv usullardan keng foydalanish; 

-

 

omuxta-yem ishlab chiqarish va undan foydalanish samaradorligini yanada oshirish; 

-

 

ozuqalarni  ishlab  chiqarish,  saqlash  va  taqsimlash  jarayonlarini  mexanizasiyalashtirishni 

kuchaytirish,  binobarin  xodimlarning  mehnat  unumdorligini  oshirish,  ularga  garantiyalangan  haq 

to’lashni amalga oshirish va h.k.