Microsoft Word 01 Kishlok xujalik ishlab chikarish iktisodiyoti


G’allachilikning rivojlanishi, hozirgi axvoli va istiqbollari



Download 8,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet287/506
Sana02.01.2022
Hajmi8,59 Mb.
#309578
1   ...   283   284   285   286   287   288   289   290   ...   506
Bog'liq
SbCAgyY7CmSVcCJppxMquAbOu1rTInCLeNPl61ux

15.4.G’allachilikning rivojlanishi, hozirgi axvoli va istiqbollari 

 

O’zbekistonda 15-20 turdagi madaniy g’alla ekinlari 2,5-3 ming yillardan buyon ekiladi. Ammo, 

g’allachilikning samaradorligidan to’laroq foydalanish ayrim davrlarda keskin tafovut qiladi. 

 

G’alla yalpi maxsulotini ko’paytirish omillaridan oqilona foydalanish natijasida sug’oriladigan yer 

resurslaridan foydalanish hamda g’alla ishlab chiqarish va sotish xarajatlarining rentabellik darajasi 

ko’tarildi. Masalan, 1990 yilda davlat buyurtmasi asosida sotilgan g’allaning rentabelligi davlat va 

jamoa xo’jaliklarida mos ravishda 48,7 va 55,1 % ni tashkil etadi. 

 

Ammo,  respublikada  yetishtirilgan  g’alla  unga  bo’lgan  minimum  talabni  ham  qondira  olmadi. 

Uning non va omuxta yemga bo’lgan talabining yarmidan ko’prog’i sobiq ittifoq  umumdavlat fondi 

hisobiga to’ldirilgan edi.



 

O’zbekistonda mustaqil rivojlanish yillarida g’allachilikni tezroq rivojlantirish kompleks chora-

tadbirlari amalga oshirildi. Masalan, 2000 yilda 1990 yilga nisbatan g’alla ekin maydoni 603,8 ming 

gektarga yoki 60 % ga kengaytirildi, uning hosildorligi mos ravishda 55 sentnerga yoki 29 % ga, yalpi 

maxsulot miqdori esa 2017 ming tonnaga yoki 2,1 marta ko’paydi. Axoli jon boshiga g’alla ishlab 

chiqarish 1960 yilda 93 kilogrammdan, 2000 yilda 161 kg yoki 1,7 marta ko’paydi. 



 

2004 yilda respublika bo’yicha 5800 ming tonna yalpi g’alla hosili olindi. Uning ko’payishi 

gektaridan olinadigan hosildorlikni oshirish hisobiga erishildi. O’rtacha hosildorlik 38 s, 1990 yilga 

nisbatan 13.7 s.ga yoki  56.4  foizga yuqori. Axoli jon boshiga 220 kg.ga yaqin g’alla ishlab chiqarildi, 

unga bo’lgan minimum talabning taxminan 50-60 % ga tengdir. Qayd etish zarurki, 2004 yilda jaxon 

mamlakatlari bo’yicha jon boshiga 400 kg don ishlab chiqarildi. Kanada va AQShda uning hajmi mos 

ravishda 100 kg dan ortiqroqdir. 

 

Respublika  bo’yicha  ishlab  chiqarilgan  g’allaning  80-85%  ini  bug’doy  tashkil  qiladi.  Axolining 

maxsulotlarga  bo’lgan  talabi  respublikada  ishlab  chiqarilgan.  Chorva  hayvonlarining  to’yimli  don 

ozuqalariga  bo’lgan  talabining  10  %  i  respublikada  ishlab  chiqariladi,  qolgan  qismi  esa  paxta 

kunjarasi, sheluxasi va boshqa  qo’shimcha hamda qoldiq sanoat  mahsulotlari bilan to’ldiriladi.

 

    Respublikada keyingi 10 yilliklarda g’alla ishlab chiqarishning  holatini asosiy ishlab chiqarish 

ko’rsatkichlaridan ham ko’rish mumkin (1-jadval). 

2008 yilga kelib respublikada g’alla mustaqilligiga erishildi. Ya’ni shu yili 6621,6 ming tonna 

g’alla ishlab chiqarildi. Shundan 91 % i bug’doyning hissasiga to’g’ri kelgan. 2014 yilda esa mos 

ravishda 8050,5 ming tonna yoki 86 % ni tashkil etgan. Bu davrga kelibmakkajo’xori va sholining 

salmog’i oshib borgan. Bug’doy ishlab chiqarish bo’yicha tibbiy me’yorlar darajasiga erishildi.     

 

Respublikada guruchga,  sifatli unga, serhosil navlar urug’iga va omuxta yemga bo’lgan talabi 

qisman jaxon bozorlaridan sotib olinadi. Bunday tajriba normal jarayondir.


Download 8,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   283   284   285   286   287   288   289   290   ...   506




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish