Microsoft Word 01 Kishlok xujalik ishlab chikarish iktisodiyoti

Birinchi  sohaga,

  qishloq  xo’jaligi  va  boshqa  sohalarni  ishlab  chiqarish  vositalari  bilan 

ta’minlaydigan  sanoat  tarmoqlari,  shuningdek,  yengil,  oziq-ovqat  sanoati  va  ishlab  chiqarish 

vositalarini tayyorlash tizimi kiradi. Sanoatning bu tarmoqlari ishlab chiqarish jarayonini resurslar 

bilan  ta’minlaydi,  qishloq  xo’jaligini  sanoatlashtirish  uchun  va  tayyorlovchi  tizim  va  qayta 

ishlovchi sanoatda texnika taraqqiyoti uchun baza  yaratadi.  Bundan tashqari sanoat tarmoqlari, 

qishloq  xo’jaligi  mahsulotlarini  ishlab  chiqarishning  davriyligini  ta’minlagani  holda,  qishloq 

xo’jaligiga xizmat qilishning ko’p vazifalarini o’z zimmasiga oladi. Shu asosda mamlakat ishlab 

chiqaruvchi kuchlarini sifat jihatdan qayta qurish ro’y beradi va ishlab chiqarish munosabatlarini 

takomillashtirish amalga oshadi. 

Dehqonchilik,  chorvachilik  va  boshqa  yordamchi  ishlab  chiqarishlarni  o’z  ichiga  oluvchi 

bevosita qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishi agrosanoat majmui 

ikkinchi soha

sining asosiy, bosh 

qismi hisoblanadi. Bundan tashqari, bu sohaga go’sht, sut va oziq-ovqat sanoati, qishloq xo’jaligi 

xom-ashyosini  birlamchi  qayta  ishlaydigan,  qishloq  xo’jaligi  korxona  va  tashkilotlari,  qishloq 

xo’jaligi ishlab chiqarishini texnika bilan ta’minlaydigan korxona va tashkilotlar  kiradi. 

Agrosanoat  majmuining 

uchinchi  soha

siga  paxta  mahsulotlari,  don  mahsulotlari, 

meliorasiya va suv xo’jaligi korxona va tashkilotlari, baliq xo’jaligi, o’rmon xo’jaligi va matlubot 

jamiyatlari kiradi. 

Mamlakat  agrosanoat  majmuiga  tarmoq  belgisi  bo’yicha  quyidagi  bir  qancha  kichik 

majmualarni kiritish mumkin: don mahsulotlari, paxta mahsulotlari, go’sht, sut, meva-sabzavot, 

uzum sanoatlari, baliq konserva va boshqalar. 

Qishloq  xo’jaligi  nafaqat  agrosanoat  majmuida,  balki  butun  iqtisodiyotda  alohida  o’rinni 

egallaydi. Qishloq xo’jaligi mahsulotlari aholi ehtiyojini qondirishning bosh manbai hisoblanadi. 

U boshqa sohada ishlab chiqarilmaydi yoki boshqa mahsulot bilan almashtirilmaydi. 

Qishloq  xo’jaligida  yer,  o’simlik,  hayvonlar,  mikroorganizmlar  kabi  o’ziga  xos  bo’lgan 

ishlab  chiqarish  vositalaridan  foydalaniladi.  Bu  yerda  takror  ishlab  chiqarishning  iqtisodiy 

jarayonlari tabiiy jarayonlar bilan qo’shilib ketadi. 

Shuning uchun agrosanoat majmuining birinchi sohasi ishlab chiqarish tarmoqlari qishloq 

xo’jaligi ishlab chiqarishi jarayonini harakati va uni intensivlashtirishni tezlashtirish uchun qulay 

sharoitni ta’minlashlari kerak. O’z navbatida agrosanoat majmuining bu sohasi tarmoqlari ishlab 

chiqarishining  rivojlanish  darajasi  va  sur’ati  qishloq  xo’jaliginig  moddiy  resurslarga  bo’lgan 

ehtiyojiga  bog’liq.  Qishloq  xo’jaligining  maxsus  texnikalarga,  paxta  terish  mashinalariga, 

avtomatlashtirish  vositalariga,  omuxta  yem  va  mikrobiologiya  sanoati  mahsulotlariga, 

kimyolashtirish  vositalariga,  hayvonlarni,  mahsulotlarni  saqlash  uchun  obyektlar  qurilishiga  va 

boshqalarga ehtiyoji o’sib bormoqda.  

O’z navbatida, qishloq xo’jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarish hajmining ko’payishi mos 

ravishda  pirovard  mahsulotni  tayyorlash,  saqlash,  tashish,  qayta  ishlash  va  sotish  bo’yicha 

tarmoqlarni rivojlantirishni talab qiladi. 

 

 

 

 

 

---

 

 

 

74