Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc

1.3.5. 
Ёzma manbalar 
Ёzma manbalar tarixiy manbalarning muh’im va asosiy turidir. İnsonning ijtimoiy 
faoliyati, aniqrog’i kishilarning wzaro munosabatining natijasi wlaroq yaratilgan 
va wsha zamonlarda sodir bwlgan ijtimoiy-siёsiy voqealarni wzida aks ettirgan 
manba sifatida wrta asr (U1-X1X asrlar) tarixini wrganishda muh’im wrin tutadi. 
Ёzma manbalar wz navbatida ikki turga bwlinadi: 
1.Oliy va mah’alliy h’ukmdorlar mah’kamasidan chiqqan rasmiy h’ujjatlar 
(ёrliqlar, farmonlar, inoyatnomalar, moliyaviy-h’isobot daftarlari, rasmiy 
ёzishmalar). 
İjtimoiy-siёsiy, ayniqsa, iqtisodiy munosabatlarga oid masalalarni 
wrganishda rasmiy h’ujjatlar, moliyaviy - h’isobot daftarlari va ёzishmalarning 
ah’amiyati benih’oya kattadir. Rasmiy h’ujjatlar ijtimoiy-siёsiy h’aёtni malum 
yuridik shaklda bevosita va kwp h’ollallarda aynan qayd etishi bilan qimmatlidir. 
Lekin ularning orasida, ayniqsa, rasmiy ёzishmalarda soh’talari h’am uchrab 
turadi. Shuning uchun h’am ulardan foydalanilganda diqqat-etibor va zwr 
eh’tiёtkorlik talab qilinadi. Hujjatlar ustida ish olib borganda, undan biron ijtimoiy-
siёsiy voqea ёki faktni talqin etish uchun foydalanish jaraёnida, bittasi bilan 
kifoyalanmasdan, wxshash bir necha h’ujjat, manbalarni qwshib wrganmoq zarur, 
chunki bitta h’ujjatda faqat bir kelishuv ёki fakt ustida gap boradi.  Shuning uchun 
faqat bir h’ujjat bilan malum ijtimoiy-siёsiy masala ustada qatiy fikr yuritib, 
umumlashtirib qatiy xulosaga kelib bwlmaydi.  
2.Tarixiy, geo-kosmografik h’amda biografik asarlar.  
 
Tarixiy, geo-kosmografik, h’amda biografik asarlar twg’risida shuni aytish 
kerakki, ular h’ukmron sinfning topshirig’i bilan ёzilgan va shu tufayli ularning 
sah’ifalarida kwproq podshoh’lar va xonlarning, amirlar va yirik ruh’oniylarning 
h’aёti va faoliyati ёritilgan, moddiy boylik yaratuvchi meh’natkash xalqning tarixi 
esa kwp h’ollarda chetlab wtilgan. 
 
Xullas, bu asarlarda, yani ёzma manbalarda h’ukmron feodal sinfning 
dunёqarashi wz ifodasini topgan, wsha sinfning maqsad  va manfaatlari ifoda 
etilganligi bilan ajralib turadi.