Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc

7.3.5. “Kitob futuh’ al-buldon ” 
“Kitob futuh’ al-buldon”(“Mamlakatlarning zabt etilishi”) IX asrda wtgan 
yirik geograf va tarixchi olimi Balazuriy (vaf. 892 y.)ning asaridir. Muarrix 
Madoiniyning shogirdi bwlib, uning twla ismi Abubakr Ah’mad ibn Yaxё Jabir al-
Balazuriy, asli eronlik Abbosiylardan al-Mutavakkil (847-861 y.) va al-Mustain 
(862-866 y.) saroyida tarbiyachi bwlib xizmat qilgan. 
Balazuriy ikki yirik asar “Kitob futuh’ al-buldon” va “Kitob al-ansob ao-
sharif”(“Sharofatli kishilarning nasablari h’aqida kitob”ning muallifidir. 
“Kitob futuh’ al-buldon” arab istilolari tarixi bwyicha eng yaxshi asarlardan 
biri h’isoblanadi. Faqat shu asarda arablarning xalifa Usmon (644-656 y.) va uning 
Xurosondagi noibi Abdulloh’ ibn Amr davrida Movarounnah’rga bir necha bor 
bostirib kirganliklari va Maymurg’ni (Samarqand tumanlaridan biri) talab 
qaytganliklari h’aqida malumot bor. 
Asarda arablar asoratiga tushib qolgan mamlakatlar, ularning diqqatga 
sazovor shah’arlari va osori-atiqalari, xalqi, pul muomalasi, undiriladigan soliklar, 
shuningdek arab tilining joriy qilinishi h’aqida h’am qimmatli malumotlarni 
uchratamiz. 
“Kitob futuh’ al-buldon”ning qisqartirilgan tah’riri      etib kelgan, xalos. 
Arabcha matni de Gue tarafidan 1866 yili Leydenda chop etilgan. Uning inglizcha 
tarjimasi (tarjimonlar Xitti va Murgotten) h’am bor. Balazuriyning ushbu asarining 
twliq nusxasi Ёqut va İbn al-Asir asarlari uchun manbalardan biri bwlib xizmat 
qilgan.