Microsoft Word ЌТК ва М 1 кичоб. doc

Gimnastika milliy tizimlarining paydo bo’lishi

XVIII asrning oxiri va XIX asrning birinchi yarimi kapitalizm rivojlanishi bilan tavsiflanadi.
Bosqinchilik va himoyalanish urushlarini muvafaqiyatli olib borish uchun ommaviy muntazam armiyalar bo’lishi, yaxshi harbiydan tashqari yoshlarning harbiy-jismoniy tayyorgarligi zarur edi. Ushbu holatlar kapitalistik ishlab chiqarish, harbiy ish, xalqlarning milliy va madaniy xususiyatlarining talablariga javob bera oladigan gimnastikaning milliy tizimlarini yaratilishga turtki bo’lgan.
Gimnastikaning fransuz tizimi fransuz yoshlarining harbiy-jismoniy tayyorgarlik bilan ommaviy qiziqishining ta’siri ostida rivojlana boshladi. O’spirinlar sport komandalarining a’zolari gimnastika bilan shug’ullangan, harbiy o’yinlarda va sayohat yurishlarida ishtirok etgan.
Gimnastika fransuz tizimining harbiy-amaliy xarakteri 20 asrgacha saqlanib qolgan edi, Olimpiya o’yinlari mezboni lavozimidan foydalanib, fransuzlar musobaqa dasturiga quyidagi amaliy mashqlarning kiritilishi shart deb so’z ochganlar : uzunlikka sakrash, xoda bilan balandlikka sakrash, arqonga tirmaklab chiqish, 50 kilogacha og’irlikni ko’tarish va arqon tortish.
Gimnastikaning nemis tizimi. Nemis gimnastikasining rivojlanishiga eng katta hissani Fit, Guts-Muts, Yan, Shpisslar kiritgan.
Gerxard Uilrix Anton Fit (1763-1836) ungacha jismoniy mashqlar sohasida nimalar qilingan bo’lsa, hammasini umumiylashtirib tizimlashtirgan va buni o’zining “Jismoniy mashqlarning tajriba ensiklopediyasi” asarida bayon qilgan. Ushbu asar uchta qismdan iborat bo’lga.
Iogann Xristofor Guts-Muts (1759 - 1839) o’z pedagogik faoliyatining boshida Russoning g’oyalarini moslashtirishga harakat qilgan, bu g’oyalar jismoniy tarbiya haqida, uning shiori “tabiat qo’yniga qaytish haqida”, kuchli, jasur yosh avlodni tarbiyalash uchun ibtidoiy yovvoyi odamni ideallashtirish, uning namunasi sifatida qadimgi (o’rta asr) nemis odami bo’lishi kerak edi.
Guts-Muts g’oyalari shved gimnastika tizimining va nemis trenining asosiga qo’yilgan. Nemis gimnastikasining asoschisi, otasi deb Iogann Fridrix Lyudvig Kristofor Yanni (1778-1852) hisoblaydilar, u eng keskin millatchi bo’lgan. “Gimnastika” so’zini u “turnen” bilan almashtirgan, bu so’z epchillik, chaqqonlikni anglatgan.