MicPowerSi 2- mavzu. Axborot texnologiyalarining inlratuzilmasi reja

4. Operatsion tizimlar turlari

Operatsion tizimlar quyidagi turlari mavjud:

• 
  Interfaol (Grafik interfeysga asoslangan)
  
• 
  Vaqtni taqsimlash rejimi
  
• 
  Real vaqtda ishlash rejimi
  

Interfaol operatsion tizim foydalanuvchiga terminaldan kompyuterga murojjat etishga ruxsat beradi. Foydalanuvchi boshqa vazifani to`xtatib, uzi bergan vazifani bajarishini ta’minlaydi. Faqat multidasturdash va operatsion tizimlargina interfaol operatsion tizim bo`lishi mumkin.
Microsoft Windows – interfaol grafik interfeysli operatsion tizimlarga yaqqol misol bo`lishi mumkin.

Vaqtni taqsimlash rejimi

Multidasturlash bir biriga bog`liq bo`lmagan turli hil dasturlarni bitta kompyuterda galma gal bajarishini anglatadi. Operatsion tizimning multidasturlash imkoniyati markaziy protsessordan foydalanish imkoniyatini oshirdi. Ammo odatda kichik masala uzoh vaqt ichida boshqa vazifalarni bajarilishini kutishga majbur bo`ladi. Bu muammoni hal qilish maqsadida vaqtni taqsimlash rejimi ishlab chiqildi. Vaqtni taqsimlash rejimida ishlovchi operatsion tizim ko`p foydalanuvchilarga kompyuterni vaqtini taqsimlash imkoniyati berildi. Har bir masala uchun markaziy protsessor belgilangan vaqt intervalini ajratadi 10 - 100 millisekund diapazonida. Bu vaqt tugagan so`ng kiritish chiqarish operatsiyasi bajarilishi kerak, agar vazifa bajarilgan bo`lsa galdagi masalani echishga tizim kirishadi. Vaqtni taqsimlash rejimida ishlovchi tizimni ishlash jarayoni 3-rasmda keltirilgan.

ko`p.
3-rasm. Vaqtni taqsimlash rejimida ishlovchi tizimni ishlash jarayoni<sup>13</sup>
Vaqtni taqsimlash rejimida ishlovchi operatsion tizimlarga bo`lgan talablar: Ko`p sonli foydalanuvchilar interfaol rejimda ishlashi uchun terminallar soni

Multidasturlashni qo`llab kuvvatlash uchun katta hajmdagi xotira. Xotirani himoyalash mexanizmlari.

1. 
   Markaziy protsessorga keingi murojjatni amalga oshirish uchun holatni
   

saqlash mexanizmi.

2. 
   Markaziy protsessorga tanafus vaqida har bir vaqt intervali yakunida signal berish.