Mezolit (o’rta tosh) davri

2.Turk xoqonligining vujudga kelishi……VI asr urtalarida Oltoy va Janubiy Sibrda yashagan turkiy kabilalarni birlashtirgan Turk xoknligi davlati vujudga keldi. Davlatning boshligi dastlab jabgu, tangrikut, keyinchalik esa xokon (imperator) deb atalgan. Maxalliy gokimlar esa yabgu, jabgu deb atalgan. Turk xokonligi ana shu xokonning, bekliq otabeklik shakllarda tashkil topgan. Davlatning boshkaruv shakli monarxiya bulib, xokimiyat xokon kuli ostida bulgan. Yukori mansablarni esa boy zodagon turklar va kisman boy maxalliy zodagonlar egallagan. Xukmdor saroyiga sukd xujjatlariga kura, kuyidagi mansablar bulgan: xarbiy ma’muriyat boshligi Fargonada tutug, Sukddda charish deb atalgan, viloyat xokimlari Sugdcha Xvabe deb atalgan. Podsho devonxonasining boshligi depirapat deb atalgan. Bundan tashkari, gupat - daromadlar noziri - molil ishlari bilan shugullanadigan mansab, oxvirpat kirok - xujjatlar tuzuvchi mansabdor., paxtvanak - jazoni ijro etuvchi jallod lavozimi xam bulgan.Turk xokonligi kanchalik katga bulmasin chinakkam markazlashgan davlat emas edi. Uning asosi kabilalar ittifokidan iborat edi. Xukmdorning xokimiyati urug aymok udumlariga tayangan xarbiy ma’muriy bosh karu vga asoslangan.Buysundirilgan xududlarni maxalliy xokimlar orkali boshkaruv tartiby xokonlikni tobora zaiflashtira borgan. Vizantiya, Xitoy va Eron bilan doimiy rakrbat xokonlik axvolini yanada ogirlashtirgan. Buning okibatida xokonlik VI asrning 80- yillari oxirlarida nkkiga bulinib ketadi