Mexanizatsiyalash muhandislari instituti buxoro

Elektr shikastlanishlar: 

  Elektr shikastlanishlarni kelib chiqish sabablari quyidagi 3 guruhga bo‘linadi: 

1.Tarmoqdagi  avariyalar.  Elektr  tarmoqda  turli  sabablar  bilan  (masalan,  shamol 

kuchayishi,  momoqaldiroq,  yomg‘ir  va  boshq.)  elektr  ta’minotining  uzilishi.  Bu 

buzilishlar  eng  ko‘p  qayd  qilinadigan  bo‘lib  asinxron  motorlar  to‘xtashlarining 

80% ni ushbu avariyalar sabab bo‘ladi. Bunda ko‘pincha kuchlanishni og‘ishi yoki 

tebranishi, nosimmetrikligi,  faza  uzilishi,  sinusoidallikni  buzilishi  kabi  buzilishlar 

sabab bo‘lishi mumkin. 

---

14 

 

2.  Katta  toklar  tufayli  vujudga  keladigan  shikastlanishlar.  Bunga  sabab  motorni 

o‘ta  yuklanishi,  fazalararo  yoki  o‘ramlararotutuashuvlarni  yuzaga  kelishi, 

izolyasiyani yomonlashuvi va boshqa sabablar bo‘lishi mumkin. 

3.Izolyasiyani eskirishi, namlanishi, buzilishi tufayli qarshiligini kamayishi sababli 

vujudga keladigan shikastlanishlar kiradi. 

     Bundan tashqari, AM dagi shikastlanishlrni quyidagi 2 guruhga: tashqi va ichki 

shikastlanishlarga ajratib o‘rganiladi: 

Tashqi shikastlanishlarga quyidagilar kiradi: 

1. 

Motorni tarmoq bilan noto‘g‘ri ulanishi yoki tarmoq simlarini uzilishi; 

2. 

Saqlagich eruvchan quymasini kuyishi 

3. 

Nominal kuchlanishdan katta yoki kichik kuchlanishni motorga 

berilishi. 

4. 

Yurgizish yoki boshqaruv apparatatlarini noto‘g‘ri ishlashi yoki 

ulanishi 

5. 

Motorni o‘ta yuklantirilishi 

6. 

Motorni shamollatish tizimini yomon ishlashi yoki ishdan chiqishi. 

     Ichki  shikastlanishlar  o‘z  navbatida  mexanik  va  elektr  shikastlanishlarga 

bo‘linadi.Mexanik shikastlanishlarga quyidagilar kiradi: 

1. 

Podshipniklarni shikastlanishi;  

2. 

Rotorni deformatsiyalanishi yoki sinishi; 

3. 

Cho‘tka tutqichlarni bo‘shashishi yoki sinishi; 

4. 

Kontkt  halqalarda  yoki  cho‘tkalarda  chuqur  ariqchalarni  paydo 

bo‘lishi; 

5. 

Statorni korpusga noto‘g‘ri mahkamlanishi yoki bo‘shashi; 

6. 

Podshipniklarda va korpusda yoriqlar hosil bo‘lishi.