Mexanizatsiyalash m u h a n d isl a r iin st it u t I

lan ish in in g 
quyi  yo‘nalishida  esa  geologik  harakat  shakllanadi, 
biologik harakatning taraqqiyoti ijtimoiy harakatga olib boradi.
Yana bir boshqa konsepsiyada esa harakat borliqning tashkiliy 
tuzilish darajalariga mos ravishda turlangan.  Bu konsepsiyada ha­
rakat shakllari uchta sinfga ajratiladi:  notirik tabiatda  —  elemen- 
tar  zarrachalar  va  maydon  harakati,  tirik  tabiatda  -   hayotning 
namoyon bolishi, jamiyatda — odamning  faoliyati.
Ijtimoiy  harakat  bizga  ma’lum  bolgan  harakat  shakllari  ichi- 
da  eng  murakkabi  bolib,  unda  insonning  ongli  faoliyati,  inson 
tafakkuri,  ijtimoiy  guruhlarning  faoliyati,  o‘zaro  munosabatlari, 
jamiyat miqyosidagi ijtimoiy fikr birgalikda  harakatga  keladi.  Bu 
harakatni  chiziqli,  batartib  harakatlar  bilan  mutlaqo  taqqoslab 
bolmaydi.  Uning kelajagini bashorat  qilish ham o‘ta murakkab- 
dir.