Mexanika” yo’nalishi tinglovchisi

2.3. GAMILTON FUNKSIYASI.
Gamilton funksiyasi Lagranj funksiyasi bilan o’zaro bog’liq. Bu bog’lanish quyidagicha bo’ladi:

funksiya tarkibiga oshkor ravishda kirmagan koordinatalarga siklik koordinatalar deyiladi.
Dinamik sistema uchun
L=L₂+ L₁+ L₀
Eyler teoremasiga asosan

Natijada
(2.16)
bu yerda funksiya, funksiyadagi larni lar bilan almashtirishdan hosil bo’lgan funksiya
L=T+U=T₂+ T₁+ T₀+U
bundan
L₂=T₂, L₀=T₀+U
Natijada
H(q,p,t)=
Agar kinetik energiya tezlikning ikkinchi darajali bir jinsli funksiyasi bo’lsa, ya’ni
, T₀=0
bundan
(2.17)
Bu yerda - p_i umumlashgan impulslar orqali ifodalangan to’la mexanik energiyadan iborat.
2.4. BIRINCHI INTEGRALLAR
Kanonik tenglamalar sistemasining birinchi integrali deb shunday funksiyaga aytiladiki, bu funksiya q_i va p_i larning barcha qiymatlarida o’zgarmas bo’lib qoladi va bu o’zgarmaslar kanonik tenglamalar sistemasini qanoatlantiradi, yoki boshqacha aytganda kanonik tenglamalar sistemasini birinchi integrali bo’lsa,

miqdor butun harakat davomida, har qanday boshlang’ich shartda ham o’zgarmasligicha qoladi.
Agar f=const (2.14) tenglamalar sistemasining birinchi integrali bo’lsa, F(f)=const ham shu tenglamalar sistemasining birinchi integrali bo’ladi.
Kanonik tenglamalar sistemasining integrallash masalasi q_i va p_i o’zgaruvchilarni, vaqtning va 2n ta o’zgarmaslarning funksiyasi sifatida topishdan iborat.
Agar kanonik tenglamalar sistemasini o’zaro bog’liqmas 2n ta birinchi integrallari
(2.18)
aniqlangan bo’lsin, (ya’ni f funksiyalardan birontasi ham qolganlarining funksiyasi ko’rinishida ifodalanmasin).
Kanonik sistema integrallanadi, chunki (2.18) 2n ta tenglamadan q_i va p_i larning, vaqt t va 2n ta o’zgarmaslarining funksiyasi sifatida topish mumkin. Haqiqatan ham f funksiyalar o’zaro bog’liq bo’lmagani uchun Yakobi determinanti

Ba’zi xususiy hollarda (2.14) sistema to’g’ridan birinchi integrallarni beradi.
1) H funksiya vaqtdan oshkor bog’liq emas, ya’ni
Bu holda H dan vaqt bo’yicha hosila olamiz, ya’ni

Bu tenglikning o’ng tomonidagi q_i va p_i larni kanonik tenglamalardagi ifodalari bilan almashtirsak, ikkinchi qo’shiluvchi nolga aylanadi, natijada
(2.19)
bo’lgani uchun bundan
(2.20)
h – o’zgarmas, demak birinchi integral hosil bo’ladi. H funksiyaning (1’) ifodasini e’tiborga olsak, (20) energiyaning umumlashgan integralini beradi. Dinamik sistema uchun bu integral (16) ga asosan quyidagicha umumlashtiriladi:

Agar T = T₂ bo’lsa,

bu holda h o’zgarmas energiya o’zgarmasi bo’ladi.