Mexanika к. P. Abduraxmanov, V. S. Xamidov

sanoq tizimiga Nyuton qonunlarini qo‘llab bo‘lmaydi.

Nyutonning birinchi qonuni

Jismlarning o‘zini tinch holati yoki to‘g‘ri chiziqli tekis harakatini saqlab qolish xususiyati, jismlarning inersiya xususiyati deb ataladi.

Massa – jism inertligining o‘lchov birligidir m (kg).

Jismning berilgan M nuqtasidagi ρ zichligi deb, kichik elementning dm massasini dV hajmiga nisbatiga aytiladi.

Inersiya kuchi

Muvozanatni buzuvchi kuch jismlarning o‘zaro ta’siri natijasi bo‘lmay, harakati tezlanuvchan sanoq tizimiga nisbatan jismlarning harakati natijasidir.

1 – kuzatuvchi bilan bog‘liq sanoq tizimi – noinersialdir.

Inersiya kuchi – Koriolis kuchidir

Koriolis kuchi faqat aylanuvchan sanoq tizimida harakatlanuvchi jismlarga ta’sir etadi va jismning harakat tezligi yo‘nalishiga ko‘ndalang yo‘nalgan bo‘ladi.

Inersiya kuchi sanoq tizimining tezlanuvchan harakati tufayli namoyon bo‘ladi.

Noinersial sanoq tizimida bo‘lgan istalgan jismga ta’sir qiluvchi inersiya kuchi – tashqi kuchdir. Inersial sanoq tizimlarida inersiya kuchlari mavjud emas.

Aylanuvchi sanoq tizimiga nisbatan jismga ta’sir etuvchi kuch.

Markazdan qochma kuch

Koriolis kuchi

Aylanayotgan sanoq tizimiga nisbatan tezlik

Aylanmayotgan sanoq tizimiga nisbatan tezlik

Aylanayotgan sanoq tizimining burchak tezligi