Mexanik va elektromagnit tebranishlar

ω0—elektron tebranishining xususiy chastotasi,
т—elektron massasi,
е —elektron zaryadi,
х —yorug’lik to’lqinining elektr maydoni ta’sirida elektroning siljishi,
n0—Dielektrikdagi atomlar konstentratsiyasi.
Elektron majburiy tebranishlarining tenglamasi (tushayotgan to’lqin energiyasi yutulishiga qarshilik ko’rsatuvchi kuchlar hisobga
olinmagan holda)
Elektronga ta’sir etuvchi elektromagnit to’lqin maydon kuchining amplituda qiymati
Differensial tenglamaning yechimi
Elektromagnit to’lqin ta’sirida, atom elektr maydonda dipol momentiga ega bo’ladi.
- qutblanga atomning dipol momentining oniy qiymati
Dispersiya ifodasining yechimi
Yutulish chizig’i
n=1
n
ω
ω0
anomal
normal
normal
Dispersiya ifodasi
ω0 sohada – yorug’lik yutulishi kuzatiladi.
ω ortishi bilan n ning o’sishi normal dispersiya sohasi hisoblanadi.
ω ortishi bilan n ning kamayashi anomal dispersiya sohasi hisoblanadi.


Yorug’likning yutulishi deb, moddada yorug’lik to’lqini tarqalayotganda uning energiyasini kamayishi hodisasiga aytiladi. Energiya kamayishi to’lqin energiyasining boshqa turdagi energiyalarga (moddaning ichki energiyasiga, ikkilamchi nurlanish energiyasiga v.b.) o’tishi hisobiga sodir bo’ladi.
Buger qonuni
—moddaning yutulishi sohasiga kirish va chiqarishdagi yassi monoxromatik to’lqinning jadalligi
α—yorug’lik jadalligiga bog’liq bo’lmagan, yorug’likning to’lqin uzunligi, moddaning kimyoviy tabiati va holatiga bog’liq bo’lgan yutulish koeffitsientidir.