Mexanik hodisalar jismlarning muvozanati oddiy mexanizmlar

Ichki yonuv dvigatellari. Bug‘ turbinasi
tasida yoqi 
ladi. Natijada bosimi 3–6 MPa, tempera 
turasi 1600–2200°C 
bo‘lgan qizigan gaz hosil bo‘ladi. Gaz bosimi porshenni pastga siljitadi. 
Por shen harakati tirsakli valni aylantiradi.
IV takt. Chiqarish. 2 klapan ochiladi. 1 klapan yopiq. Porshen yuqoriga 
hara 
katlanadi. Yonish mahsulotlari ochiq kla 
pandan atmosferaga chiqib 
ketadi.
Bir silindrli dvigatelda foydali ish faqat III taktda bajariladi. To‘rt 
silindrli dvigatelda esa porshenlar shunday joylashtiriladiki, har bir taktda 
bittadan porshen ish yo‘lini o‘tadi. Natijada tirsakli val 4 marta tez foydali 
energiya oladi.
89-rasm.
1897-yilda nemis muhandisi R. Dizel ichki yonuv dvigateli ning 
yangi turini ixtiro qildi. Bunda yonuvchi aralashma siqil masdan, 
balki quruq havoning o‘zi siqiladi. Siqilish jarayonida havo 
tempe raturasi  shunchalik  ko‘tariladiki,  unga  berilgan  yonilg‘i  o‘z-o‘zidan 
alangalanib ketadi. Shunga ko‘ra unga elektr uchquni hosil qiluvchi 
qurilma ham, yonilg‘i aralash masini tayyorlaydigan karburator ham kerak 
bo‘l 
maydi. Yangi dvigatelning nomini dizel  deb ataldi. Dizel 
dvigatellarining FIK 31–44% ni tashkil etadi. Karburatorli dvigatellarda, 
odatda, 25–30% bo‘ladi.
Bug‘ turbinasi. Bug‘ turbinasida katta bosimga va yuqori tempe-
raturaga ega bo‘lgan bug‘ maxsus trubalar orqali kuraklarga beriladi. 

---