Mexanik harakat

FIZIKA
FIZIKA YUNONCHA “PHUSIS” – TABIAT DEGAN SO’ZDAN OLINGAN BO’LIB , BU FAN TABIATDAGI YUZAGA KELADIGAN HODIASALARNI O’RGANADI. MASALAN: MASHINANI YURISHI YUQORIGA OTILGAN TOSHNING YERGA TUSHISHI SUVNING MUZLASHI.
1-TEOREMA. OLAMDAGI MAVJUD BO’LGAN BARCHA NARSANI BIR BUTUNLIKKA QIYOSLASA BU BUTUNLIK MATERIYA DEYILADI:MASALAN XONADAGI BARCHA NARSALARNI BIR BUTUN XONA DEGANDAY BARCHA NARSALARNI BIR BUTUN DEB O’YLASAK O’SHA MATERIYA DEYILADI.
2-TEOREMA. MATERIYANING BIR BO’LAGIGA JISM DEYILADI.MASALAN: YER, ODAM,STOL,PARCHA CHIVIN . HAR QANDAY JISM FAZODA JOYLASHGAN YERDA MA’LUM CHUQURLIKDA TURGAN JISM HAM FAZODA JOYLASHGAN.CHUNKI YERNING O’ZI HAM FAZODA TURIBDI.FAZO CHEKSIZ VA CHEGARASIZ.
3-TEOREMA. IKKITA YOKI UNDAN ORTIQ JISMLAR BIRGALIKDA JISMLAR SIZSTEMASI DEYILADI.MASALAN: 2 TA TENGLAMALAR SISTEMASI 2TADAN ORTIQ BIRLIKLAR BIRLIKLAR SISTEMASINI TASHKIL QILADI
HOZIRGI KUNDA XALQARO KELISHUVGA BINOAN MAXSUS BIRLIKLAR SISTEMASI QABUL QILINGAN. U BIRLIKLAR BARCHA MAMLAKATLARDA BIR XIL
BULAR QUYIDAGILAR 1.MASSA-(M)-KG 2.VAQT-(t)-SEKUND 3.UZUNLIK-(L)-METR 4.MODDA MIQDORI –(V)-MOL 5.TEMRATURA-(T)-GRADUS 6.TOK KUCHI-(I)-AMPER 7.OPTIK KUCHI-(K)-KANDELA

MEXANIK HARAKAT
SHUNISI QIZIQKI HARAKAT QAYSI JISMGA NISBATAN QARALAYOTGANLIGI ANIQ BELGILAB OLINISHI SHART. AKS HOLDA TUSHUNMOVCHILIK KUZATILADI. CHUNKI AYNAN BIR JISM HAR HIL JISMLARGA NISBATAN HAR HIL HARAKATDA BO’LISSHI MUMKUN. MASALAN: YURAYOTGAN AVTOMOBIL ICHIDAGI HAYDOVCHI YERGA NISBATAN HARAKATDA LEKIN AVTOMOBIL VA UNDAGI YO’LOVCHILARGA NISBATAN TINCH HOLATDA.SHUNING UCHUN NISBIYDIR YA’NI HARAKAT QAYSI JISMGA NISBATAN QARALAYOTGANLIGIGA BOG’LIQ.
4-TEOREMA.HARKAT QAYSI JISMGA NISBATAN QARALAYOTGAN BO’LSA O’SHA JISM SANOQ JISMDIR. MASALAN: VELOSIPED DARAXTGA NISBATAN HARAKATLANAYOTGAN BO’LSA DARAXT SANOQ JISMDIR VELOSIPED UCHAYOTGAN QUSHGA NISBATAN HARAKATLANAYOTGAN BO’LSA QUSH SANOQ JISMDIR.
5-TEOREMA VAQT O’TISHI BILAN JISMLARNING FAZODAGI VAZIYATI BOSHQA JISMGA NISBATA O’ZGARISHI MEXANIK HARAKAT DEYILADI
1-QOIDAA HAR QANDAY HARAKATNI TEKSHIRISH UCHUN
1.SANOQ JISM TANLANADI
2.TANLANGAN SANOQ JISMGA KOORDINATALARI SISTEMASI O’RNATILADI
3.TEKSHIRILAYOTGAN JISMNI KUZATAMIZ:AGAR VAQT O’TISHI BILANUNING KOORDINATALARI O’ZGARMASA TINCH HOLATDA, AGAR KOORDINATALARI O’ZGARSA BELGILANGAN SANOQ JISMGA NISBATAN HARAKAT QILAYOTGAN BO’LADI.MASALAN: BIROR BALANDLIKDAN TUSHAYOTGAN TOSH YERGA NISBATAN HARAKATDA CHUNKI YERGA KOORDINATALARI SISTEMASINI O’RNATSAK VAQT O’TISHI BILAN UNING KOORDINATALARI O’ZGARADI
6-TEOREMA SANOQ JISM VA UNGA O’RNATILGAN KOORDINATALAR SISTEMASI HAMDA VAQTNI O’LCHAYDIGAN ASBOB BIRGALIKDA SANOQ SISTEMASI DEYILADI