Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш 1

маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш»
 
169 
кўринишини олади: сотувчи ҳар қанақасига битимга эришишга интилади, 
харидорнинг эҳтиёжларини қондириш эса иккинчи даражали натижага айланади. 
Сотув концепцияси самарадорлигини маркетологлар узоқ вақт шундай тушунтириб 
келдилар: 
1. Харидорлар ўз манфаатлари ҳимоя қилинишида ўзлларига ишонадилар. 
Хариддан қониқмаган қониқмаган харидор буни тез унутади. 
2. Хариддан қониқмаган харидорлар ҳар доим ҳам ўз салбий таасуротларини 
бошқаларга айтавермайдилар. 
3. Хариддан қониқмаган харидорлар уларнинг манфаатларини ҳимоя 
қилувчи уюшмаларга мурожаат қилавермайдилар. 
4. Потенциал харидорлар сони доимо етарли миқдорда. 
Бироқ ишлаб чиқариб бўлинган озиқ-овқат товарларини сотишнинг 
кучайтирилиши жараёни, харидни тиқиштириш ишлаб чиқариш ҳажмларини 
оширишга ва товарнинг сифатини такомиллаштиришга етарли эътибор 
қаратилишини талаб этади. 
Мазкур концепция билан баҳслашиш қийин, айниқса бозор етарли даражада 
тўйинмаган вазиятларда. Лекин унинг заиф томони шундаки, истеъмолчида доимо 
бозорда танлаш имконияти, муқобил танлов бор. Харидорнинг муқобил танловга 
оғиб кетиши эҳтимоли эса рўёбга чиқарилиши мумкин. Шунинг учун бу концепция 
асосида ёндашув асосан қисқа муддатли самара беради.
Ривожланган мамлакатларда 1960-1995 йилларда маркетинг ижтимоий-
аҳлоқий маркетинг концепцияси илмий-иқтисодий муҳитда ҳукмронлик қилди. 
Унинг асосий қоидалари 1960-йилларнинг ўрталарида шакллантирилди. Бунда 
биринчи ўринда харидор қўйилди: “тушун ва жавоб қил”. Компания харидорни 
“овламайди”, баолки “боғни парваришлагандай парваришлайди”. Маркетинг 
фалсафанинг ўз товари учун мос харидорни топиш эмас, балки ўз харидорларини 
учун мос товарларни ишлаб чиқаришдир. Маркетинг концепциясининг шиори 
ташкилот мақсадларига эришишнинг гарови – рақобатчиларга қараганда 
самаралироқ усуллар билан танлаб олинган мақсадли бозорлар учун юксак 
қадриятни (қийматни) яратиш, тақдим этиш ва олға суришдан иборат.