Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш 1

Литература 
1.www.science-education.ru
2. Романов А. Е. Агропромышленные кластеры: теория и практика. Тула : Гриф и 
К, 2009
 

---

«Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг 
маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш»
 
300 
ОЗИҚ-ОВҚАТ БОЗОРИДА ТАШКИЛИЙ-ИҚТИСОДЙ МУНОСАБАТЛАРНИ 
ТАКОМИЛЛАШТИРИШ ЙЎНАЛИШЛАРИ 
и.ф.н., доц. Сотволдиев Нодирбек Журабаевич, НамДУ 
Кўпчилик мамлакатларда озиқ-овқат хавфсизлигига эришишнинг устувор 
йўналиши – миллий қишлоқ хўжалигини рағбатлантириш ва бунинг учун уни 
қўллаб-қувватлашнинг тегишли чораларини қабул қилиш, ички ва ташқи 
бозорлардаги рақобатбардошлигини ошириш, экспортчи мамлакатларнинг озиқ-
овқат экспансиясидан ҳимоя қилиш, маҳсулот экспортини рағбатлантириш ва 
бошқа шу кабилардир.
Биринчи қарашда бундай ёндошув халқаро савдо қоидаларига зид. Улар эса 
жаҳон хўжалигининг самарадорлигини оширишга хизмат қилади.
Протекционизм сиёсати аграр соҳа учун мос келади, чунки унинг ўз 
хусусиятлари мавжуд. Бу унинг ижтимоий аҳамияти юқори даражаси ва унинг 
озиқ-овқат маҳсулотларига талабнинг баҳолар даражасига боғлиқ ҳолда паст 
эластиклигидир.
Шунинг учун барча Ғарб мамлакатларида қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариш 
жараёни доимий равишда давлат томонидан тартибга солиниши билан ажралиб 
туради, миллий озиқ-овқат бозорлари эса юқори даражада ҳимояланган.
1950-йилларнинг охирида (1957 йил 25-мартдаги Рим шартномаси) 
Европадаги бир гуруҳ мамлакатлар – Европа иқтисодий иттифоқи (ЕИИ) учун 
аграр сиёсатнинг 5 стратегик устуворликлари белгилаб олинган эди. Улар 
қуйидагилар: 
- ЕИИнинг озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш; 
- фан-техника ютуқларини жорий этиш ҳисобига қишлоқ хўжалигида меҳнат 
унумдорлигини ошириш; 
- қишлоқ аҳолисининг шаҳар аҳолиси билан таққослаганда индивидуал 
даромадларидаги тенгсизликни бартараф этиш; 
- озиқ-овқат бозорларини барқарорлаштириш; 
- озиқ-овқатни оқилона баҳоларини таъминлаш; 
Бундан кейинги даврда (1958 йил, Страсбург) стратегик мақсадларни амалга 
ошириш тактикаси ишлаб чиқилиб, у ўз ичига қуйидагиларни олган эди: 
- ЕИИга аъзо давлатларнинг миллий сиёсатидаги ва иқтисодиётидаги 
тафовутларга барҳам бериш; 
- қишлоқ хўжалик маҳсулотларининг ягона бозорини яратиш; 
- баҳоларни барқарорлаштириш ва ички бозорни импортдан ҳимоя қилиш 
учун умумий божхона қоидаларини жорий этиш; 
- умумий молиявий сиёсат олиб бориш.
Озиқ-овқат хавфсизлигига эришишга қаратилган сиёсатнинг амалга 
оширилиши натижасида “Умумий бозор”га аъзо мамлакатлар 1960 йилларнинг 

---

«Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг