Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш 1

маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш»
 
142 
корхоналарини киритиш мумкин. Мазкур схемада тўртинчи тартибдаги харидорлар 
аҳоли бўлиб қолади. Бу тарзда ажратган ҳолда ёндашиш агробизнес 
маркетингининг элементлари сифатида угуржи ва чакана савдо корхоналари 
бозордаги маркетинг ва истеъмол бозоридаги маркетингни ажратиб кўрсатишга 
имкон беради. Маркетингнинг юқорида кўрсатилган элементлари бир-бирларидан 
мазмунан ва вазифалари бўйича фарқланадилар. Айни пайтда, уларнинг 
мустақиллиги нисбий, чунки уларнинг барчаси агросаноат комплексининг бош 
мақсадига – пировард истеъмолчининг эҳтиёжларини қондиришга йўналганлик 
асосида ўзаро бирлашганлар. Агросаноат комплексида маркетинг занжирини ҳар 
бир бўғини иккиёқлама табиатга эга. Бир томондан, бу истеъмолчи ва шу жиҳатдан 
ўзидан кейинги бўғиннинг маркетинг саъйи-ҳаракатларининг объектидир. Бошқа 
томондан эса унинг ўзи юқорироқ бўғиндаги харидорлар учун маҳсулот етказиб 
берувчи сифатида маркетинг субъектидир, чунки юқори бўғин унинг сотиш бозори 
бўлиб майдонга чиқади. 
Таъкидлаш лозимки, қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари қайта ишланган ҳолда 
тўғридан-тўғри истеъмолчиларга сотилган ҳолларда (сабзавотлар, мевалар ва асал) 
юқоридаги занжир қисқаради. Қишлоқ хўжалиги маҳсулоти ишлаб чиқарувчининг 
ўзи томонидан қайта ишланганда ҳам худди шундай бўлади. 
Европа ва Шимолий Америка мамлакатларига аграр маркетингнинг 
замонавий усулларини ишлаб чиқариш учун юз йилдан кўпроқ вақт керак бўлди. 
Агар XIX асрнинг охирида фермер ишлаб чиқарган маҳсулотни сотиш учун фақат 
бозор ҳудудига уни етказиб бериши кифоя қилган бўлса, ҳозирда у мамлакат ичида 
ва унинг ташқаисида қишлоқ хўжалиги маҳсулоти бўйича таклиф ва талаб, 
амалдаги стандартлар, баҳолар, транспорт тарифлари аҳолининг харид қобилияти, 
валюталар алмашиш курслари, амал қилаётган давлат дастурлари, қишлоқ 
хўжалиги маҳсулоти сотилиши ва фермерлар даромадлари тартибга солиниши ва 
бошқа кўп нарсалар ҳақида ахборотга эга бўлиш лозим.