Metrology, standardization and certification

6-MA’RUZA. MODDA VA MATERIALLARNING TARKIBI VA XOSSALARINING STANDART NAMUNALARI. O‘LCHASHLARNI BAJARISH METODIKALARI.

Reja:

1. 
   Modda va materiallarning tarkibi va xossalarining standart namunalari.
   
2. 
   O‘lchashlarni bajarish metodikasi.
   
3. 
   Me’yoriy hujjatlarning ekspertizasi.
   

1. Modda va materiallarning tarkibi va xossalarining standart namunalari

Standart namunalar (SN) O‘zbekiston o‘lchashlar birliligini ta’minlash tizimi (O‘zO‘BTT) ning tarkibiy qismi hisoblanadi.

O‘lchash birliligini ta’minlash maqsadlarida SN quyidagilar uchun qo‘llaniladi:

• 
  O‘lchash vositalari (O‘V) ni qiyoslash, kalibrlash, metrologik attestatlash, darajalash, shuningdek ularni sinashda, shu jumaladan turini tasdiqlash maqsadida metrologik tafsilotlarini tekshirish uchun;
  
• 
  O‘BM ni metrologik attestatlash;
  
• 
  O‘BM dan foydalanish jarayonida ularning xatoliklarini o‘zlarida o‘rnatilgan algoritmlarga muvofiq tekshirish;
  
• 
  metrologik tekshiruvning boshqa turlari uchun qo‘llaniladi. O‘lchashlarning ba’zi turlarida SN tekshirish sxemasi tarkibiga etalon (O‘lchashlar namunaviy vositasi) sifatida kirishi va mos qiyoslash sxemasida o‘rnatilgan tartibda birlikning o‘lchamini uzatish uchun qo‘llanilishi mumkin.
  

Standart namuna tan olish darajasi va qo‘llanish doirasiga qarab quyidagi toifalarga ajraladi:

• 
  davlatlararo SN (DASN);
  
• 
  davlat (sertifikatlashtirilgan) SN (DSSN);
  
• 
  ishlab chiqaruvchining SN (KSN).
  
• 
  Davlat (sertifikatlashtirilgan) standart namunalari quyidagicha belgilanadi:
  
• 
  O‘z DSN – O‘zbekiston davlat standart namunasi.
  
• 
  Ishlab chiqaruvchining standart namunalari uchun:
  
• 
  O‘z ICHSN – O‘zbekiston ishlab
  

chiqaruvchining standart namunasi