YAgona o‘lchov birligi: O‘lchovlarning natijalari qonunlashtirilgan birliklarda aks ettirilgan va xatoliklari berilgan extimolliklarda ma’lum bo‘lgan o‘lchov xolati.
O‘lchov vositasi: O‘lchovlar uchun foydalaniladigan va normallangan metralogiya xususiyaatga ega bo‘lgan texnika vositasi.
Birlik etaloni:Fiziko‘lchashbirligini boshqa o‘lchov vositalariga o‘tkazish maqsadida uni qayta xosil qilish va saqlash uchun mo‘ljallangan o‘lchov vositasi.
Davlat etaloni: Vakolat berilgan milliy organning qarori bilan O‘zbekiston Respublikasi xududda o‘lchov birligining o‘lchash sifatida e’tirof etilgan etalon.
Metrologiya asoslari fanining maqsad va vazifalari
Mazkur Qonun Oʻzbekiston Respublikasining 2020-yil 7-apreldagi OʻRQ-614-sonli “«Metrologiya toʻgʻrisida”gi Oʻzbekiston Respublikasi Qonuniga oʻzgartish va qoʻshimchalar kiritish xaqida»gi Qonuniga asosan yangi tahrirda qabul qilingan. 1 Metrologiya toʻgʻrisidagi qonun
1-modda. Asosiy tushunchalar
Ushbu Qonunda quyidagi asosiy tushunchalar ishlatilmoqda:
“metrologiya” — oʻlchovlar, ularning yagona birlikda boʻlishini taʼminlash usullari va vositalari hamda talab qilinadigan aniqlikka erishish yoʻllari haqidagi fan;
“yagona oʻlchov birligi” — oʻlchovlarning natijalari qonunlashtirilgan birliklarda aks ettirilgan va xatoliklari berilgan ehtimollikda maʼlum boʻlgan oʻlchov holati;
“oʻlchov vositasi” — oʻlchovlar uchun foydalaniladigan va normalangan metrologik xususiyatga ega boʻlgan texnika vositasi;
Oldingi tahrirga qarang.
“birlik etaloni” — oʻlcham birligini boshqa oʻlchov vositalariga oʻtkazish maqsadida uni qayta hosil qilish va saqlash uchun moʻljallangan oʻlchov vositasi;
(1-moddaning beshinchi xatboshisi Oʻzbekiston Respublikasining 2014-yil 11-dekabrdagi OʻRQ-381-sonli Qonuni tahririda — OʻR QHT, 2014-y., 50-son, 588-modda)
“davlat etaloni” — vakolat berilgan milliy organning qarori bilan OʻzbekistonRespublikasi hududida oʻlchov birligining oʻlchami sifatida eʼtirof etilgan etalon;
“metrologiya xizmati” — davlat organlari va yuridik shaxslarning metrologiya xizmatlari tarmogʻi hamda ularning oʻlchovlar yagona birlikda boʻlishini taʼminlashga qaratilgan faoliyati;
“davlat metrologiya nazorati” — metrologiya qoidalariga rioya etilishini tekshirish maqsadida davlat metrologiya xizmati organlari amalga oshiradigan faoliyat;
“oʻlchov vositalarini tekshiruvdan oʻtkazish” — oʻlchov vositalarining belgilab qoʻyilgan texnik talablarga muvofiqligini aniqlash va tasdiqlash maqsadida davlat metrologiya xizmati organlari (vakolat berilgan boshqa organlar, tashkilotlar) tomonidan bajariladigan operatsiyalar majmui;
Oldingi tahrirga qarang.
“oʻlchov vositalarini kalibrlash” — metrologik jihatlarning haqiqiy qiymatlarini va oʻlchov birliklarining qoʻllashga yaroqliligini aniqlash hamda tasdiqlash maqsadida kalibrlash laboratoriyasi (markazi) bajaradigan operatsiyalar majmui;
(1-moddaning oʻninchi xatboshisi Oʻzbekiston Respublikasining 2014-yil 11-dekabrdagi OʻRQ-381-sonli Qonuni tahririda — OʻR QHT, 2014-y., 50-son, 588-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
(1-moddaning oʻn birinchi xatboshisi Oʻzbekiston Respublikasining 2003-yil 25-apreldagi 482-II-son Qonuni bilan chiqarib tashlangan — Oliy Majlis Axborotnomasi, 2003-y., 5-son, 67-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
“oʻlchov vositalarini metrologik attestatsiya qilish” — yagona namunalarda ishlab chiqariladigan (yoki Oʻzbekiston hududiga yagona namunalarda olib kiriladigan) oʻlchov vositalarining xossalarini sinchiklab tadqiq etish asosida ular qoʻllanish uchun haqqoniy ekanligining metrologiya xizmati tomonidan eʼtirof etilishi;
Oldingi tahrirga qarang.
“metrologiya xizmatlari, markazlari, laboratoriyalarini akkreditatsiya qilish” — metrologiya xizmatlari, markazlari, laboratoriyalarining belgilangan akkreditatsiya qilish sohasida oʻlchovlarning yagona birligini taʼminlash boʻyicha ishlarni bajarishga vakolatli ekanligining rasmiy jihatdan tasdiqlanishi;
“yuridik shaxslarning metrologiya xizmatlarini, oʻlchov vositalarini kalibrlash boʻyicha kalibrlash laboratoriyalarini (markazlarini) akkreditatsiya qilish” — yuridik shaxslar metrologiya xizmatlarining, kalibrlash laboratoriyalarining(markazlarining) belgilangan sohada oʻlchov vositalarini kalibrlash boʻyicha ishlarni bajarishga vakolatli ekanligining rasmiy jihatdan tasdiqlanishi;
(1-moddaning oʻn ikkinchi va oʻn uchinchi xatboshilari Oʻzbekiston Respublikasining 2014-yil 11-dekabrdagi OʻRQ-381-sonli Qonuni tahririda — OʻR QHT, 2014-y., 50-son, 588-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
“oʻlchovlarning bajarilish uslubiyotlarini metrologik attestatsiya qilish” — oʻlchovlarni bajarish uslubiyotining unga qoʻyilgan metrologiya talablariga mosligini baholash hamda tasdiqlash maqsadida tadqiqot oʻtkazish;
“oʻlchovlarning bajarilish uslubiyoti” — operatsiyalar va qoidalar majmui boʻlib, ularning bajarilishi xatolari maʼlum boʻlgan oʻlchov natijalari olishni taʼminlaydi.
(1-moddaning oʻn beshinchi va oʻn oltinchi xatboshilari Oʻzbekiston Respublikasining 2003-yil 25-apreldagi 482-II-son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 2003-y., 5-son, 67-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
“sinov vositalarini metrologik attestatsiya qilish” — sinov vositalarining normalangan texnik tavsiflari texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar talablariga muvofiqligini aniqlash;
“sinov vositasi” — sinovlar oʻtkazish uchun moʻljallangan, normalangan texnik tavsiflari boʻlgan texnik qurilma, modda va (yoki) material.
(1-modda Oʻzbekiston Respublikasining 2014-yil 11-dekabrdagi OʻRQ-381-sonli Qonuniga asosan oʻn oltinchi va oʻn yettinchi xatboshilar bilan toʻldirilgan — OʻR QHT, 2014-y., 50-son, 588-modda)
(1-modda Oʻzbekiston Respublikasining 2000-yil 26-maydagi 82-II-son Qonuniga muvofiq oʻn ikkinchi—oʻn oltinchi xatboshilar bilan toʻldirilgan — Oliy Majlis Axborotnomasi, 2000-y., 5-6-son, 153-modda)
