Metrologiya va standartlashtirish fanidan Ma’ruza matni Navoiy 2023

Ikkinchi sxema : Bu sxemada maxsulotning namuna turlarini maxsus tasdiklangan sinov tashkilotlarida sinovdan utkazilib, sungra uning sifatini savdo shaxobchalaridan vakti-vakti bilan olinadigan namunalar asosida nazorat kilib boriladi. Bu usul takdim etilgan namunalar sifatini baxolash bilan seriyali chikaetgan maxsulotning sifatini xam baxolash imkonini beradi.Uning afzalligi soddaligidir. Uning kamchiligi esa nazorat savollar natijasiga karab, agar maxsulot standart talabiga nomuvofikligi aniklanilsa, baribir uni savdo shaxobchasidan chikarib tashlash mumkin bulmaydi, yoki chikarish birmuncha kiyinchilik tugdiradi.
Uchinchi sxema : Maxsulot namunalarining turlarini maxsus tasdiklangan sinov tashkilotlarida utkazish, sungra sotuvchi yoki iste’molchiga yubormasdan turib vakti – vakti bilan namunalarning tekshiruvchini nazorat kilishga asoslangan. Ikkinchi sxemadan farki shuki maxsulot savdo shaxobchalariga tushmasdan turib, sinov nazorati utkaziladi va standartga nomuvofikligi aniklansa, maxsulotning istemolgaga junatilishi tuxtatiladi.
Turtinchi sxema : Maxsulot namunalarining turlarini xuddi 1 – 3 –sxemalardek sinovdan utkazishga asoslangan bulib, sungra savdo shaxobchasidagi xamda ishlab chikarishdan olingan namunalarning tekshirish nazorati vakti – vakti bilan utkazish orkali maxsulotning sifati xisobga olinadi. Bu xolda maxsulot ishlab chikarilgan bulib, uning chikarilishiga ma’lum xarajatlar bulgandan keyin standart talablariga nomunovikligi aniklanadi.
Beshinchi sxema : Bu sxema maxsulot namuna turlarini tasdiklangan sinov tashkilotlarida utkazishga va maxsulot ishlab chikarishning sifatini baxolashga asoslangan bulib, sungra savdo shaxobchasida va ishlab chikarishda namunalar sifatini vakti – vakti bilan tekshirilib nazorat kilib boriladi. Bu sertifikatlashtirish usuli fakat maxsulotning sifatini nazorat kilibgina kolmay, balki korxonada chikaziladigan maxsulotning sifatini kerakli darajada bulishini xam nazorat kiladi.
Ushbu usul sanoati rivojlangan mamlakatlarda xamda xalkaro sertifikatlashtirish tizimlarida eng kup tarkalgan sxemadir. Bu sxema 1 – 4 – sxemalarga karaganda eng murakkab va nisbatan kimmatrok turadigan sxema bulib, uning afzalligi iste’molchi maxsulot sifatini yukori ekanligiga ishonch xosil kiladi.