Metrologiya va standartlashtirish fanidan Ma’ruza matni Navoiy 2023

Takrorlash uchun savollar.
1. O‘lchashlar noaniqligi nima?
2. Standart noaniqlik nima?
3. O‘lchashlar noaniqligi qanday baholanadi?
4. Noaniqlikni baholash jarayoni necha bosqichdan iborat?


Mavzu yuzasidan mustaqil ishlar:
Oʻlchashlar noaniqligini baholash.
Bosim o‘lchash vositalaridagi xatoliklar.

Mavzu yuzasidan testlar:

Qiyinlik daradasi	Test topshirig’i	*To’g’ri javob	Muqobil javob	Muqobil javob	Muqobil javob
2	Dinamik xatolik nima?	*Vaqt bo‘yicha o‘zgaruvchan kattaliklarni o‘lchashda xosil bo‘ladigan xatolik	Bu o‘zgarmas xatolik, uning o‘zgarishi ham har xil	Ma`lum qonun bo‘yicha o‘zgaruvchan xatolik	Bu xatolik o‘zgarmas va kelib chiqishi noma`lum
3	Kaysi texnik ulchov vositalarini joyli xisoblashadi?	*bevosita ulchash manzilgoxlarida urnatilgan vositalar	eng katta ulchash asbobi	eng kichik ulchash asbobi	yarim utkazgichlar
1	Keltirilgan xatolik qanday birlikda ifodalanadi?	*foizlarda	kattalikni o‘lchashda qabul qilingan birlikda	Ixtiyoriy birlikda ifodalanishi mumkin	Birligi yo‘q
1	Keltirilgan xatolikning formulasini toping?	*
1	Ko‘rsatkichlarda qaytaruvchanlik nima bilan tavsiflanadi?	*O‘lchash natijalarining o‘rtacha kvadratiik og‘ishi bilan	o‘lchash natijalarini mos kelishini bilan	o‘lchash natijalarini yaqinligi bilan	Bu asosan ko‘p diapazonli asboblarga tegishli.
2	Muntazam xatolik nima?	*Bu o‘zgarmas yoki takror o‘lchashlarda ma`lum qonun bo‘yicha o‘zgaruvchan umumiy xatolikning tashkil etuvchisidir	Bu o‘zgarmas xatolik, uning o‘zgarishi ham har xil	Ma`lum qonun bo‘yicha o‘zgaruvchan xatolik	Bu xatolik o‘zgaruvchan va kelib chiqishi har xil
2	Muntazam xatolik qanday xatoliklarga bo‘linadi?	*uslubiy(metodik), asbobiy (qurilmaviy), sub’ektiv xatoliklarga	uslubiy(metodik), asbobiy (qurilmaviy) xatoliklarga	uslubiy(metodik), asbobiy (qurilmaviy), sub’ektiv, qo‘pol xatoliklarga	Absolyut, nisbiy, uslubiy(metodik), asbobiy (qurilmaviy), sub’ektiv xatoliklarga
2	O‘lchash vositasini noto‘g‘ri ishlatishda va o‘lchash vositasining ishdan chiqishi tufayli yoki asbobning ko‘rsatishini noto‘g‘ri kuzatishdan kelib chiqadigan xatolik .......	*qo‘pol xatolik (yoki yanglishuv)	tasodifiy xatolik	absolyut xatolik	nisbiy xatolik
3	O‘lchash vositasining ishonchliligi deganda nimani tushunasiz?	*o‘lchash vositasining ma`lum o‘lchash sharoitida, belgilangan vaqt mobaynida o‘z metrologik xususiyatlarini saqlashi va bo‘zilmasdan ishlash ehtimolligini baholash	o‘lchash vositasining layoqatligini bildiradi	asbobning metrologik ko‘rsatkichlarini pasayib ketganligini bildiradi	O’z metrologik xususiyatini saqlashi