Метрология, стандартлаштириш ва сертификатлаштириш


Катталикнинг ўлчамлилик кўрсаткичи



Download 58,06 Kb.
bet3/16
Sana25.02.2022
Hajmi58,06 Kb.
#301782
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Bog'liq
foydali fayllar uz metrologiya-standartlashtirish-va-sertifikatlashtirish

Катталикнинг ўлчамлилик кўрсаткичи - ҳосилавий катталикнинг ўлчамлилигига кирадиган асосий катталик ўлчамлилигининг оши-рилган даража кўрсаткичи.
Юқорида келтирилган формуладаги l, m, t даража кўрсаткичлари х катталик ҳосиласи ўлчамлилигининг кўрсаткичлари деб аталади. Асосий катталик ўлчамлилигининг кўрсаткичи ўзига нисбатан олинганда бирга тенг.
Ўлчамли катталик-ўлчамлилигидаги асосий кат-таликларнинг камида бири нол-га тенг бўлмаган даражага оширилган катталик.
Тил қоидалари нуқтаи назаридан бу атамани "ўлчамлилик катталиги" деб аташ тўғри бўлади. Мисол-LMTINJ тизимида Ғ куч ўлчамлилик катталиги бўлади: dim F=LMT-2.
Ўлчамсиз катталик-ўлчамлилигига кирган асосий катталикларнинг даражаси нол-га тенг бўлган катталик.
Тил қоидаларига мувофиқ бу атамани "ўлчамлиликсиз катталик" деб аташ тўғрироқ бўлади. Бирорта каттликлар тизимида ўлчамсиз бўлган катталик бошқа ти-зимда ўлчамли бўлиши мумкин. Масалан, электр доимийси о электроста-тик тизимда ўлчамсиз катталик бўлиб СИ катталиклар тизимида dim o=L-3M1T4I2 ўлчамлиликка эга.
Катталик тури - катталикнинг сифат жиҳатдан аниқлилиги.
Мисоллар:
1 Деталнинг диаметри ва узунлиги бир турли катталиклар.
2 Деталнинг узунлиги ва массаси бир турли бўлмаган катталиклар.
Аддитив катталик- турли қийматларини жамлаш, сонли коэффициентга кўпайти-риш, бир-бирига бўлиш мумкин бўлган катталик.
Мисол - узунлик, масса, куч босим, вақт ва б. аддитив кат таликларга киради
Ноаддитив катталик- қийматларини жамлаш, сонли коэффициентга кўпайтириш ёки бир-бирига бўлиш маъносиз бўлган катталик.
Мисол - Термодинамик температура.
Катталик бирлиги- шартли равишда 1 га тенг қиймат берилган ва ўзи билан бир турли катталикларни миқ-дор жиҳатдан ифодалаш учун қўлланиладиган, белгиланган ўлчамли катталик.
"Қонун ҳужжатлари" бўйича мамлакатда қўлланиш учун тайинлан-ган, бирликлар тизимини ва (ёки) алоҳида бирликларни ифодаловчи "қонунлаштирилган бирликлар" ту-шунчаси амалда кенг кўламда қўлла-нилади.

Download 58,06 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish