“Метрология асослари ” фанидан амалий машғулотлар учун электрон ўқув-услубий қўлланма

бирлилигини таъминлаш тўғрисида”ги энг муҳим қарори қабул қилинди.
Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Вазирлар Маҳкамаси 1992 йил 29 
апрелда 211 – сонли “Ўзбекистон Республикаси стандартлар, метрологик қоидалар ва 
ўлчаш воситалари устидан давлат назорати ҳақидаги қонунни тасдиқлаш тўғрисида”ги 
қарорни нашр қилди, бунда Ўзбекистон республикасида стандартлар ва ўлчаш воситалари 
устидан давлат назоратининг асосий вазифаси, маҳкамавий бўйсинуви ва мулк шаклидан 
қатъий назар вазирликлар, идоралар, корхоналар ва турли ташкилотлар билан таъминлаш 
эканлигини кўзда тутади. 
1993 йил 2 мартда Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Вазирлар 
Маҳкамаси томонидан “Ўзбекистон республикасида стандартлаштириш бўйича ишларни 
ташкил қилиш тўғрисида”ги 93-сонли қарор қабул қилинди. Ўзбекистон Республикаси 
мустақиллиги эълон қилиниши муносабати билан, республикада стандартлаштириш, 
метрология ва сертификатлаштириш миллий тизимини яратишнинг асослари қурилди. 
Шу муносабат билан собиқ Давстандартнинг республика ҳудудида жойлашган 
ташкилотлари базасида Ўзбекистон давлат стандартлаштириш, метрология ва 
сертификатлаштириш маркази (Ўздавстандарт) ташкил қилинди. 
Бу қарорда республика ҳудудида стандартлаштириш объектларига қўйиладиган 
талабларни аниқловчи меъёрий ҳужжатлар тоифаси олдиндан келишиб олинди, шунингдек 
Ўзбекистон республикаси стандартлаштириш давлат тизимининг асосий принциплари ва 
Ўзбекистон давлат стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш маркази 
ҳақидаги қонун тасдиқланди.
1993 йил декабрда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси томонидан 
республикада метрология бўйича фаолият Давлат бошқарувини тартибга солувчи 
“
Метрология тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни қабул қилинди.
2002 йилда Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Вазирлар Маҳкамаси 
томонидан 
“Стандартлаштириш, 
метрология 
ва 
махсулот 
ва 
хизматларни 
сертификатлаштиришни такомиллаштириш бўйича чоралар тўғрисида”ги 342-сонли қарор 

---

қабул қилинди. Бу қарорда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги 
Ўзбекистон давлат стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш маркази 
(Ўздавстандарт) ни Ўзбекистон стандартлаштириш, метрология ва сертификатлашти-риш 
агентлиги (“Ўзстандарт” агентлиги)га айлантириш қарор қилинди. 
Метрологияда келишув бўйича белгиланадиган принципиал қонунларнинг катта 
миқдордаги мавжудлиги уни бошқа табиий фанлардан ажратиб туради. Бундай қонунларга 
қуйидагилар киради:
- 
асосий физик катталикларни танлаш; 
- 
репер нуқталарни танлаш ва асосий бирликлар ўлчамларини белгилаш; 
- 
ҳосилавий бирликларни тузиш қоидалари; 
- 
бирликлар ўлчами ҳақида ахборотларни акс эттириш ва узатиш усули; 
- 
шакллантириш қоидалари ва бирликлар тизимларини танлаш; 
- 
ўлчаш воситаларининг меъёрланадиган метрологик характеристикаларини танлаш;
- 
ўлчаш воситаларини аниқлик меъёрларини белгилаш; 
- 
ўлчашларнинг нормал шароитларини белгилаш; 
- 
ўлчаш услубиятларини танлаш; 
- 
ўлчашлар аниқлигини чегаралаш ва бошқалар. 
Бу масалаларни ечишдаги озгина ўзбошимчалик ва келишмовчилик хўжалик 
фаолиятидаги бирлиликнинг ва тартиб-интизомнинг бузилишига сабаб бўлади. Шунинг 
учун келишув бўйича қабул қилинадиган барча қарорлар қатъий регламентланган, яъни 
аниқ ҳуқуқий асосга эга бўлган юридик далолатномалар шаклида ифодаланиши лозим. Бу 
масалалар келишув бўйича ўрнатиладиган метрологик қонунлар, қоидалар ва меъёрларни 
регламентлови юридик ва меъёрий ҳужжатлар мажмуининг қонуний метрологияси объекти 
бўлиб ҳисобланади. Қонуний метрология масалалари Ўзбекистон Республикасининг 
“Ўзстандарт” агентлиги ваколатига тегишлидир. Улар стандартлар, техникавий шартлар, 
методик кўрсатмалар, қонунлар, йўриқномалар, қоидалар ва бошқаларни ўз ичига олган 
меъёрий ҳужжатлар билан регламентланади.