Metodologiyasi

birdek qabul qilinadigan va e ’tirof etiladigan tarixiy jarayon­
larning yagona aksiomatik nazariyasi mavjud emas. Tarixchilar
kamdan kam hollarda o ‘z nazariyalarini ishlab chiqadilar, tad­
qiqot jarayonida ayrim hollarda ular sotsiologiya, antropologiya
va boshqalarga xos modellarni ham qo'llaydilar.
Fundamental va xususiy nazariyalar
Fundamental nazariyalar bu ijtimoiy-iqtisodiy tuzum ga bog'liq
nazariyalar, sivilizatsiyalar nazariyasi, tarixiy jarayonlarning
davriy (siklik) nazariyalari, m odernizatsiya nazariyasi va bosh-
qalardir.
Xususiy nazariyalar esa o'rta asrlar shaharlari nazariyasi, im -
periyalar nazariyalari kabi bo'lib, alohida hodisalarga yo'naltiril-
gan bo'ladi. Tadqiqotlar jarayonida aholi m obilligining sotsiologik
nazariyasi, konfliktologiya va boshqa bir qancha nazariyalar ham
qo'llaniladi. Nazariyada uning predmetga bog'liqligi, to'liqli-