Mavzuni mustahkamlash uchun savollar:
1. Tarix fani m etodologiyasi n im a n i o ‘rganadi?
2. M etod va u n in g asosiy xususiyatlari n im a la rd a n iborat?
3. Tarixiy tad q iq o tlar m e to d la rin in g darajalari va yondashuv
lari?
4. «Klassik* (m um toz) m etodologiya tu shunchasi.
5. «Klassik bo'lm agan * (noklassik) m etodologiya tushunchasi.
6. «Postnoklassik* m etodologiya tushu n chasi.
7. « A nnallar m aktabi* h aqida tu sh u n c h a bering.
8. T arixch ilarning tarixiy tad q iq o tla r haqidagi fikrlari.
Mavzuga aloqador so'zlarning izohli lug'ati:
«Annallar maktabi*
— «Y ilnom achilik m aktabi*,
qadim gi M isr,
Y unoniston, R im , davlatlarida m avjud b o'lg an yiln o m alar asosi-
da tarix n i yoritish.
T arixiy tavsifning en g q a d im iy k o 'rin is h la rid a n biri q ad im g i
R im dagi a n n a lla r (lot. a n n u s - yil) - ru h o n iy p o n tifik la r to m o -
n idan yozib b orilgan y iln o m a la r h iso b lan g an .
M axsus taq v im -
larda m a ’lum yil d avom ida s o d ir b o 'lg a n eng asosiy voqealar,
hodisalar, h u k m d o rla r va u la rn in g faoliyatlari qayd etib bo rilg an .
Bunday qay d larn in g a lo h id a xususiyati sh u n d a k i, p o n tifik la r s o
d ir b o 'lg an voqealar va h o d isa la rn i faq atgin a
qayd e tg a n la r va
ularga o 'zlari to m o n d a n hech q a n d a y izo h la r va tu sh u n tiris h -
lar b erm aganlar. K eyingi d av rlard a y illar b o 'y ich a x ro no log ik
tarz d a tuzilg an q a y d n o m a lar (y iln o m a lar)
a n n a lla r deb y u riti-
la bo sh lan g an. M ilo d d a n avvalgi ta x m in a n 123-yilda shu vaqt-
gacha yig'ilgan m a ’lu m o tla rn i o ‘z tark ib ig a olgan «B uyuk a n
nallar* deb n o m la n g a n va 80 ta k ito b d a n iborat k a tta to 'p la m
yaratilgan.
Y ilnom alar bilan b ir qatorda xususiy tarixnavislik a n ’an alari
ham yuzaga kela boshlagan. B iroq u larn in g aksariyat yo'qolib
ketgan va ayrim lari keyingi davr tarix ch ila rin in g asarlarid a iqti-
bos tarzida keltirib o 'tilg a n . Q adim gi R im n in g
eng q ad im iy ta -
n x lari «katta an n alch ilar* to m o n id an yaratilgan bo'lib, m ilo d d an
39
avvalgi I I I -I I asrlarga oid b o ‘lib, qadim gi y u n o n tilid a yozilgan.
U la rd a n keyingi d av rlarda yaratilgan asarlar va to 'p la m la r «kichik
a n n a lc h ila r* to m o n id a n yozilgan deb hisob lanad i.
M etod
— (y u n o n c h a m eth o d os — nazariy a,
b ilim va tadqiqot
yoMlari) — u yoki bu m aqsadlarga erishish yo 'llari, uslublari, an iq
va k o n k ret vazifalarn i hal etish usullari.
M etodologiya
— (y u n o n ch a «m etod* va «logos* — fan, ilm ) —
fan m etodologiyasi — ilm iy
bilish n in g sh ak llari, uslublari va tu -
zilish tam o y illari haqidagi fan.
Download
Do'stlaringiz bilan baham: