Metodologiyasi

siologlar tarixchilarga o 'z fani tadqiqot uslublarini ta k lif qildilar.
Biroq bu jarayonda shu narsa o y d in la sh d ik i, sotsiologiya fan i­
ning barcha tadqiqot uslublarini ham tarix fani tadqiqotlari ja ­
rayonida qo'llab b o'lm a sligi, unga ehtiyotkorlik bilan m unosabat-
da bo'lish va ularni absolyu tlash tirm aslik (m utlaqlashtirm aslik)
haqida m ulohazalar bildirildi. T arixchilar tadqiqotlarda em pirik
sotsiologiyaning eng yangi yondashuvlari n in g o'zlashtirgan holda
sotsiologiyaning nazariyalarini ham qo'llay boshladilar.
Biroq bu vaqtda a n ’anaviy ta rix ch ilik yetakchi bo'lgan va u n in g
qatorida yangi yuzaga kelgan «ijtim oiy tarix* mavjud bo'lgan G er-
m aniyada sotsiologiya va tarix fa n la rin in g o'zaro yaqinlashuvi va
aloqadorligining kuchayib borish iga qarshi qat’iy fikrlar bildirildi.
Bulardan ko'rish m u m k in k i, tarix va sotsiologiya fan larin in g a lo -
219

---

\
qadorligi hozirgi vaqtgacha turli muno
.,n-
guiiai kunda u la rn in g aioqauoriigi kuchayib borm oqda.
Tarix va so tsio lo g iy a n in g o'zaro aloqadorligi — bu konkret--
lik va abstraktlik 
0
‘rtasidagi, tarixiylik va m antiqiylik o'rtasida-
gi m unosabatlardir. A gar tarixchiga konkret, aniq dalillar zarur
boMadigan b o ‘lsa, sotsiologiyaga u m um iy vaziyat, hodisalarning
m antiqiy aloqadorligi zarur bo'ladi. S otsiologik tam oyillar va un-
ga bog'liq ayrim tush u n ch alarn i o ‘zlashtirm asdan turib tarixchi­
ga tiz im la r va jarayonlarni o ‘rganish m urakkablik tug'diradi.
U m u m iy ijtim oiy -iq tiso d iy jarayonlarni o ‘rganishda, murakkab
tizim la rn i tadqiq etish d a sotsio log iy an in g ko‘m agi zarur bo'la-