Metodologiyasi

\
da bilim in in g yuqori darajada ekinligiga bogMiq boMadi.
Nazariya tadqiqot vazifalarining qo'yilishini aniqlashda,
qiqot jarayonini am alga oshirishga yo'naltirilgan manbalar va da­
lillarni tanlashda qoMlanilib, m uhim m etodologik vazifalarni ba-
jaradi. N azariyani faqatgina faktlarga tayangan holda va unga
asoslanib shallantirish m um kin emas. Deduktiv yoM bilan naza-
'IXiy j S r
5
yO :iS i,iiiiiig SGuiГ D O 'iibiuili iUSiiUi
beradi
Nazariyaning tarixiy tadqiqotlardagi o‘rni
256

---

• f . u i n m o К л о ‘1асЬ m n m l i n hirrw ri f a W l a r v n r H a m i H a П Я7Я-
i t van* 
- 
•—
 
—
r iv a n i 
tahiii qiiishni ainaiga o sh iiish m um kin emas. M antiqcni-
la r n in g
qarashicha, nazariya murakkab tizim b o iib , uni to iiq
is b o t la b
nerisil 
va ayni 
v a q iu a u n i ю 114 UIKU I ijiii& ii iia m n i u n i k n i  
emas, chunki hamma vaqt nazariyani qoMlab-quvvatlovchi ham ­
da ayni vaqtda uni inkor qiluvchi faktlar mavjud bo‘ladi. Har qan­
day nazariya asosan aniq hodisalarga bog‘liq bo'lib, uni boshqa
hodisalarga hamma vaqt ham qo'llash maqsadga muvofiq emas.
Tarix fani m etodologiyasida barcha tarixchilar tom onidan
birdek qabul qilinadigan va e ’tirof etiladigan tarixiy jarayon­
larning yagona aksiomatik nazariyasi mavjud emas. Tarixchilar
kamdan kam hollarda o ‘z nazariyalarini ishlab chiqadilar, tad­
qiqot jarayonida ayrim hollarda ular sotsiologiya, antropologiya
va boshqalarga xos modellarni ham qo'llaydilar.
Fundamental va xususiy nazariyalar