Metodologiyasi o z b e k I s t o n r e s p u b L ik a s 1

iqtisodiy taraqqiyot darajasini aniqlash, a h o lin i ro'yxatga olish ,
saylovlarning natijalarini tah lil qilish). X IX asr o x ir i- X X asr
bo sh id a fransuz o lim i S em in o n fransuz x alq in in g oylik statisti-
216

---

kasini hisoblab chiqib m atem atik uslublarga asos solgan. X X asr-
da bu usul rivojlanadi. II jahon urushidan keyin A Q SH olim lari
bu usuldan foydalana boshlaydilar. U lar m atem atik usiublardan
elcktron hisoblash m ashinalari bilan b og‘liq holda foydalangan-
lar. Yangi fanlar paydo b o ‘la b osh lagach , tarix yangi uslublarda
ko'rib chiqila boshlagan. D .N o rt va G .F ogel m atem atik usiub­
lardan foydalangani uchun N o b el m ukofotiga sazovor boMishgan.
Ba’zi o lim lar agar ham m a jarayon raqamlarga aylantirib yuboril-
sa, tarixda tirik inson qolm aydi, boshqalari m atem atik uslublar-
siz um um iy xulosaga kelib b o ‘lm aydi degan fikrlarni bildirgan-
lar. X X asrning 60-yillarid an b oshlab m atem atik uslublar tarix
fani tadqiqotlarida keng koMamda q o'llan ila boshlandi. M atem a­
tik usiublardan foydalanib, tarixiy jarayonlar, voqealarni m atem a­
tik m odellashtirish (tiklash) m u m k in .
217

---

T A R IX FA N I T A D Q IQ O T L A R ID A FA N L A R A R O
w v n A CTTTTX7
ж»_f ж •
f
Tarixning boshqa fan lar bilan o'zflro munosabatlari 
ijtimoiy
gumanitar fan dtivriy jnmynnf. Tarix ysi jzn zysZ l'^ u ziik . Yu„&,
timoiy tarix. Tarix va psixologiya. Madaniy antropologiya. Tarix va
adabiyot. Tilshunoslik. Semiotika va tarix. Tarix va tabiiy fanlar.