Metodologiyasi o z b e k I s t o n r e s p u b L ik a s 1


bet129/269
Sana14.07.2022
Hajmi
#798689
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   269
Bog'liq
Tarix fani metodologiyasi

T-. 
-----
I I I U I K I
bo‘!ad
Determinizm taimwili ^bp.biylil: g‘ oyiui vdllgl uavrda o‘rta 
asrlardagi U yg'onish davriga xos boMgan bashoratchilik g'oyasi 
va voqealarning «tasodifiyligi* g'oyasi o'rniga paydo bo‘ldi. Sa- 
babiylik tam oyili fransuz va nemis m a’rifatparvarlari tomonidan 
ilgari surilgan. U lar tarix - tartibsiz tasodiflardan iborat degan 
g'oyaga qarshi chiqdilar. M a’rifatparvarlarning determ inizm ta­
moyili q a t’iy m azm unga ega bo'lib, u tarixda tasodiflar bo'li- 
shi m um kin degan qarashlarni butkul inkor qilib xatolikka yo‘l 
qo'ydi. XIX asrda shakllangan evolyutsion (tadrijiylik) uslubi 
(pozitivistlar va m arksistlarning qarashlarida) sabab va oqibat- 
larning uzluksiz ketma-ketligiga asoslangan edi.
D eterm inizm tam oyili tadqiqotchining e ’tiborini tarixiy hodi­
salar va voqealarning shartli ravishda o‘zaro bir-biriga bog'liq 
ravishda sodir bo'lishiga qaratadi. Bu tamoyilga ko‘ra barcha vo­
qealar va hodisalar o ‘zaro bir-biri bilan bog'liq ravishda sodir 
bo'ladi va bir-biriga ta ’sir ko'rsatadi. Tarixchi tadqiqot jarayoni­
da tarixiy voqealar va hodisalarning sababi - oqibatlariga ko'ra 
aloqadorligini, u yoki bu hodisalarning sodir bo'lishiga turtki 
bo'lgan om illarni aniqlashga e’tibor qaratish talab etiladi. Bunda 
tizim li yondashuv yordam ida tuzilishdagi aloqadorlik o'rganiladi.
K o'pgina tarixchilar o 'z tadqiqotlarida tarixiy voqelarning 
sababini aniqlashga harakat qiladilar va bu tarixdagi zaruriyat- 
lar va qonuniyatlar aloqadorligi mavjudligining e’tiro f etilishi- 
dir. Biroq bugungi kungacha tarixiy taraqqiyot qonuniyatlarining 
mavjudligini inkor etuvchilar determ inizm tam oyilini ham inkor 
qiladilar va tarixiy voqealarning, hodisalarning tasodifiy ekanli- 
giga urg'u berib, determ inizm (sababiylik) tamoyili inson erkin- 
ligi om ili bilan mos kelmasligini ko'rsatadilar. To'g'ri, 
ta rix d a
tasodifiy va oldindan aytib bo'lm aydigan voqealar va 
h o d is a la r

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   269




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish