Metodikasi” kafedrasi “Maktabgacha ta’limda boshqaruv va menejment ”

KIRISH:

Mavzuning dolzarbligi: O'zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta'lim bo'limi maktabgacha ta'lim boshqarmasi tomonidan boshqariladi. Maktabgacha ta'lim boshqarmasining ish mazmuni tegishli boshqarma bo'limlari orqali rahbarlik ishlarini olib borish, tashkiliy-pedagogik hamda metodik ishlarga rahbarlik qilish, maktabgacha ta'lim rivojining asosiy yo'nalishlarini aniqlash, viloyat, tuman, shahar Maktabgacha ta'lim bo'limlari maktabgacha ta'lim boshqarmalari tomonidan maktabgacha ta'limga rahbarlik qonun, me'yoriy, instruktiv, metodik- dasturiy hujjatlarning bajarilishini nazorat qilish, ichki mehnat tartibi to'g'risida nizom, yo'l-yo'riq va qoidalarni ishlab chiqish (kasaba uyushmasi hamkorligida) muassasalar tarmog'i taraqqiyotining istiqboli, yillik xalq xo'jalik va davlat rejalarini tuzishda, kapital qurilish, xodimlar tayyorlash, pedagogik mahoratni oshirish va uni nazorat qilishda ishtirok etadi. Bugungi kunda yangi ta'lim tizimi faoliyatini takomillashtirish va barqarorlashatirish hamda fuqarolarning bilim olish huquqlarini ta'minlashda rivojlangan xorij davlatlarining tajribasi bilan bir vaqtda SHarqdagi mutafakkir ajdodlarimizning bebaho meroslaridan ham foydalanish taqozo etiladi. Chindanda o’z ertangi kelajagiga betarq bo’lmagan millat, yorug’ va farovon kunlarini uning egalari bo’lmish yosh avlod istiqbolida ko’rgan millat ta'lim- tarbiyaga alohida e'tibor qaratadi.

Istiqlol yillarida Prezidentimiz tashabbusi bilan avvalo ertangi kun egalari bo’lgan yosh avlod istiqboli, ta'lim-tarbiyasiga mas'ul bo’lgan ustoz va murabbiylar kasbiga bo’lgan munosabat o’zgardi. Jamiyatda bu sharafli va o’z navbatida o’ta mas'uliyatli kasb egalariga nisbatan yuksak hurmat va e'tibor davlat siyosati darajasiga ko’tarilgan. Mamlakatimiz ta'lim tizimida uzoqni ko’zlab olib borilayotgan islohotlar bugun nafaqat jamoatchiligimiz, balki butun jahonda ham katta e'tibor bilan e'tirof etilmoqda. 2021 yil nomida belgilangan sohalarni tubdan isloh qilish va yanada rivojlantirish bo’yicha quyidagi keng ko’lamli ishlarni amalga oshirishimiz lozim.

Bola dunyoga kelganidan boshlab, unda aynan maktabgacha bo’lgan yoshdagi aqliy faollik oshadi, axloqiy – estetik va jismoniy xislatlar shakillanadi. Shu bois ham kelgusi yillarda maktabgacha ta’lim sohasini pivojlantirish borasidagi strategik maqsadimiz - bog’cha yoshidagi har bir bolani ushbu ta’lim yo’nalishi bilan to’liq qamrab olish uchun zarur sharoitlarni yaratishdan iborat. Kelgusi yil yakuni bilan maktabgacha ta’lim qamrovini 65 foiziga, 2023 yil oxirida esa 75 foizga yetkazishimiz kerak. Bu ishlarga byudjetdan 600 milliard so’m subsidiya berish xisobidan ko’shimcha ravishda 2 mingta nodavlat bog’cha tashkil etilib, xususiy sektor ulushi 25 foizga yetkaziladi. Shuningdek, 2021 yillarda maktabga tayyorlashning bepul tizimi bilan 560 ming nafar 6 yoshli bolalar yoki ularning 82 foizi qamrab olinadi. Uzoq qishloqlarda maktabgacha ta’limning muqobil shakillari yanada kengaytiriladi. Bunda YUNESEF hamda Jahon banki bilan hamkorlikda imkonyati cheklangan bolalar uchun maktabgacha ta’limni uyda berish modeli ham yo’lga qo’yiladi.

Mamlakatimizda o’sib borayotgan avlodni sog’lom va har tomonlama yetuk voyga yetkazish, ta’lim – tarbiya jarayoniga samarali ta’lim va tarbiya shakllari hamda usullarini joriy etishga qaratilgan maktabgacha ta’limning samarali tizimini tashkil etish bo’yicha keng ko’lamli ishlar amalga oshiriladi.

Maktabgacha ta’lim sohasida davlat – xususiy sheriklikni rivojlantirish uchun yaratilgan qulay shart – sharoitlar nodavlat maktabgacha ta’lim muassasalari sonini yanada oshirish va ular ko’rsatadigan xizmatlar turlarini kengaytirish uchun mustahkam poydevor bo’ladi.

Shu bilan birga olib borilgan tahlil, bolalarning maktabgacha ta’lim bilan qamrovini ta’minlash, maktabgacha ta’lim muassasalarini zamonaviy o’quv metodik materiallar va badiiy adabiyotlar bilan to’ldirish, sohaga malakali pedagog va boshqaruv kadrlarni jalb qilish masalalarini hal etish zarurligini ko’rsatmoqda. Maktabgacha talim tizimini tashkil qilish uning asosiy hujjatlari bilan tanishish ular haqida bilimlarga ega bo’lish. Maktabgacha ta’lim muassasi ish hujjatlari bilan talaba yoshlarni tanishtirish muhum ahamyat kasb etadi. Maktabgacha ta’lim tizizmini qayta qurushning asosiy yo’nalishlaridan biri bolaning xususyatlari, imkonyatlari, layoqati va qobilyatlarini e’tiborga olgan holda uni shaxs sifatida mukammal rivojlantirishga qaratilgan ta’limdir. Shuning uchun bizning asosiy vazifamiz maktab yoshigacha bo’lgan bolalarni bilimga undash, faollikka chaqirish, amaliy faoliyatning har bir turida ahamyatlidir.

Bugungi forum sizlarning kelgusidagi maqsad va rejalaringizni belgilab olish uchun qulay bo’lgan katta imkonyatdir. Buyuk ajdodimiz Muhammad Xorazmiyning : “ So’z – gul, ish – meva “, degan hikmatli so’zlari bor. O’ylaymanki, bugun belgilab oladigan rejalaringiz qanchalik pishiq – puxta bo’lsa, ishingiz ham shunchalik yaxshi samara beradi. Sizlar ko’p kitob o’qigan, bilimli avlod vakillari sifatida yurtimiz o’tmishida jahon sivilizatsiyasi beshiklaridan biri bo’lganini yaxshi bilasz. Siz – Xorazmiylar, Farg’oniylar, Beruniylar va Ibn Sinolar, Ulug’bek Navoiy va Boburlar, Buhoriylar va Termiziylar avlodisiz. Atoqli shoir Abdulla Oripov yozganiday, Beruniy bobomizning “ Aql mashali “ butun basharyatni haligacha hayratga solib kelayotganini siz aziz yoshlar yaxshi bilasz, albatta. Eng muhumi bu ulug’ allomalarimiz o’zlarining olamshumul kashfiyot va ixtirolarini sizni yoshingizda ayni kuchga to’lgan navqiron chog’larida amalga oshirganlar. Siz ham buyuk ajdodlardan ibrat olib, hayotda mo’jizalar yaratish astoydil intilishingiz kerak. O’z tejribamdan kelib chiqib sizlarga aytodigon maslahatim shu: Ilmni qadirlang, ilmga intiling! Bir soniya vaqtingiz bekor o’tmasin! Yoshlik – umrning eng bebaho davri. Ilm va bilim – O’tda yonmaydigan suvda cho’kmaydigan, hech kim sizdan tortib ololmaydigan boylik ekanligini aslo unutmang! Sizlar Mustaqillik farzandisizlar. Ota – bobolaringiz ko’rgan to’siq va qiyinchiliklarni ko’rmay , Ozod Vatan erkin nafas olib voyaga yetayabsiz. Dunyoda Globallashuv va raqobat tobora kuchayib borayotgan bugungi vazyatda barcha sohalarda yuksak bilimli kadrlarni tayyorlamasak, taraqqiyotdan ortda qolib ketishimiz mumkin. Shu maqsadda, ta’lim tizimida tub islohotlarni amalga oshiryabmiz. Sohada mutloq yangi tizim – prezident va ijod maktablarini, matematika, ximya, bialogiya fanlari bo’yicha mahsus maktablarni tashkil etyabmiz. Yoshlarimizga “IT “ texnalogyalarini chuquqr o’rgatadigan ta’lim maqsadlarining soni kun sayin ko’payib bormoqda.Bu biz ishlarimizning ilk mevalarini ko’ra boshladik. So’nggi uch yilda mamlakatimiz yoshlari nufuzli halqaro tanlov va musoboqalarda 5 yarimming sovrinli o’rinlarni qo’lga kiritdilar. Firdavsiyning izdoshi sifatida , Toshkent shaxridagi Prizedent maktabidan Temur sulaymonov grand asosida Namangandagi maktabdab Mironshoh Inomjonov, Aimjon Alijonov hamda boshqa ko’plab o’quvchilar nufuzli horijiy ilm dargohlarida o’qishga kirganlar va ularning soni kun sayin oshib bormoqda. Biz bunday iqdidorli yoshlarga o’z vaqtida har tomonlama e’tibor qaratib qo’llab quvatlasak, o’ylaymanki, ular katta – katta zafarlarni qo’lga kiritadilar.