Methods of using interactive technologies in practical classes

НамДУ илмий ахборотномаси - Научный вестник НамГУ 2019 йил 8-сон 

 

369 

 

 

Ismlar bilan ifodalanuvchi kesim va fe’l bilan ifodalanuvchi kesimning semantic va 

Grammatik  xususiyatlarini  taqqoslaydi.  Otkesim  va  fe’l  kesim  mohiyatini  yorituvchi  3 

tadan fikr yozadi.  

 

Aniqlovchiningturlarini 

taqqoslaydi.Sifatlovchivaqaratqichaniuqlovchiifodalanishiva semantic-

grammatikxususiyatlarigaoid 3 tadanfikryozadi. 

 

To’ldiruvchi turlarini taqqoslaydi, tahlil qiladi. Har bir turini yorituvchi 3 tadan fikr 

yozadi. 

---

НамДУ илмий ахборотномаси - Научный вестник НамГУ 2019 йил 8-сон 

 

370 

 

 

 

Haruchguruhgabittadanmatnberiladi.Gaplartahlilqilinib, toifalashjadvalito’ldiriladi. 

Jannat xola endi cho’ldan bir qadam ham boshqa yoqqa jila olmasdi. Uning yuragi 

shu cho’lda. To’qayga pinhoniy qatnab yurishiga, chodirdan ustara yo‘klashiga sabab bor 

edi. 

Tursunboy  shu  to’qayda.  Uning  qamishlar  orasida  yashirinib  yurishni  Jannat 

xoladan boshqa hech kim bilmasdi. 

Kecha  Jannat  xola  o’g’lining  oldida  borganda  soqoli  o‘sib  ketganini,  sochlari 

quloqlaridan osilib vahshiy qiyofasiga kirib kelganini ko’rgan edi. Shuning uchun ham u 

erining  ustarasini  oborib  bergandi.  Ikromjon  qishloqqa  ketdi.  Endi  tushlik  paytida  ham 

o’g’liga ovqat olib borsa bo‘ladi. 

Hamma  shudgorga  chiqib  ketgan.  Chodirlar  oldida  hech  kim  yo‘q.  Jannat  xola 

shoshib un chalib qo‘ymoq soldi-da, boltani qo’liga olib to’qayga qarab ketdi. Tursunboy 

qamish  kapa  oldida  tizzasini  qushoqlab  darvesh  qiyofasida  o‘tirardi.  U  o‘tirgan  joyga 

odam qadami yetmagan edi. U ko‘pdan beri birov bilan gaplashmagan, dunyoda nimalar 

bo’layotganidan bexabar edi. Sovun tegmagan betlari kir, ham ko’rpa, ham to’shak o’rnini 

bosgan  to’nining  yenglari  titilib,  etaklari  balchiqqa  belanganidan,  dog’  bosib  ketgandi. 

Uning bir vaqtlar qizlarni shaydo qilgan qop-qora ko‘zlari endi ma’yus, atirofga ma’nosiz 

boqadi. (S. Ahmad)[2] 

O‘zbek  xalq  og’zaki  ijodida  rostgo‘ylik  yuksak  insoniy  fazilat  sifatida  bag’oyat 

ulug’lanadi,  yolg’onchilik  esa  qattiq  qoralanadi.  Rostgo‘ylik,  to‘g’ri  so‘zlash  kishini 

murod-maqsadiga yetkazishi, unda olijanoblik, tantilik, xushfe’llik, nozikta’blik, mardlik, 

haqgo‘ylik  kabi  xislatlarning  shakllanishida,  atrofdagilarga  nisbatan  qalbda  ishonch, 

hurmat,  e’tiqod  va  sadoqatni  kamol  toptirishdagi  roli  alohida  uqtiriiladi.  Yolg’onchilik 

kishini  beburd  qilib,  uning  obro‘-  nufuziga  putur  yetkazadi,  kishiga  nisbatan  ishonchni 

yo‘qotadi,  oqibatda  uning  yuziga  qora  tortilib,  butunlay  subutsiz  kishi  sifatida  el 

nazaridan qoladi. 

Xalq og’zaki ijodida  to‘g’ri so‘zlashga  o‘rganish, hech qachon yolg’on gapirmaslik, 

hamisha to‘g’ri so‘z  bo‘lishlik alohida ta’kidlanadi. Darhaqiqat, xalqning yolg’onchining 

tilinigina emas, hatto yolg’onni tinglaganning qulog’ini kes, degan hikimatida katta ma’no 

bor. Yolg’onning umri qisqa.Rostgo’ylik esa haqiqat yanglig’ qadrli va abadiydir.

 

Tilimiz  juda  boy,  chiroyli.  Bu  tilda  ifoda  etib  bo`lmaydigan  fikr,  tuyg`u  yo`q. 

Afsuski,  radiomizda  ko`pincha  xalq  bilan  mana  shu  boy,  chiroyli,  purqudrat  tilda 

gaplashishmaydi. Nima uchun ko`cha harakati qoidasini buzgan kishiga militsiya hushtak 

chaladi-yu,  butun  bir  tilni  buzuyotganlarga hech  kim  hushtak  chalmaydi?  Yozuvchining 

xalqqa  aytadigan  gapi  naqadar  muhim,  naqadar  salmoqli,  naqadar  zarur  bo`lsa, 

---