Металлургияи Узбекистон

Darsning shiori: Tabiat – bu insoniyatning bebaho mulkidir.
Dars qoidalari:

1. 
   Qo’l ko’tarib javob berish.
   
2. 
   Faol ishtirok etish.
   
3. 
   Jim turib tinglash.
   
4. 
   O’zaro hurmatda bo’lish.
   
5. 
   Boshqa guruhdagilarga xalal bermaslik.
   

Darsdan olinadigan natijalar:

1. 
   Yangi ma’lumotlar.
   
2. 
   Faollik.
   
3. 
   Ijodkorlik.
   
4. 
   O’zaro hamkorlik.
   
5. 
   O’zaro hurmat va ehtirom.
   

Vaqt taqsimoti:

1. 
   Darsning tashkiliy qismi – 3 daqiqa
   
2. 
   O’tilgan mavzuni so’rash va mustahkamlash – 15 daqiqa
   
3. 
   Yangi mavzuni tushuntirish – 20 daqiqa
   
4. 
   Yangi mavzuni mustahkamlash – 5 daqiqa
   
5. 
   Uyga vazifa berish – 2 daqiqa
   

Darsning borishi:
I. Darsning tashkiliy qismi:
1) O’quvchilar bilan salomlashish.
2) Sinf davomotini olish.
3) O’quvchilarni guruhlarga bo’lish.
II. O’tilgan mavzuni so’rash va mustahkamlash:
а) Tezkor savollar asosida.

1. 
   Temir nechanchi guruhda joylashgan? (VIII)
   
2. 
   Temirning tartib raqami nechaga teng? (26)
   
3. 
   Temirning nisbiy atom massasi nechaga teng? (56)
   
4. 
   Temir qaysi elementlar oilasiga kiradi? (d)
   
5. 
   Temir qanday oksidlanish darajalarini namoyon qiladi? (+2 ва +3)
   
6. 
   Yer po’stlog’ida temir necha foizni tashkil qiladi? (4,2%)
   
7. 
   Temir erkin holatda qanday jisnlarda uchraydi? (meteoritlarda)
   
8. 
   Toza temir qanday rangda bo’ladi? (oq kumushrang)
   
9. 
   Temirning suyuqlanish harorati necha gradus (ºС) ga teng? (1534,83)
   
10. 
    Temirning nam havo yoki suv ta’sirida yemirilishi qanday nmlanadi? (korroziya)
    
11. 
    Zangning tarkibi qaysi birikmadan iborat? (temir (III)-gidroksid)
    
12. 
    Temirning qaysi qotishmalari keng miqyosda ishlatiladi? (чўян ва пўлод)
    
13. 
    Temir va uning qotishmalari qaysi oilaga kiradi? (qora metallar)
    
14. 
    Gemoglobinning bitta molekulasida nechta Fe²⁺ mavjud bo’ladi? (4 ta)
    
15. 
    O’simliklarda sodir bo’ladigan qaysi muhim jarayonda temirning roli katta hisoblanadi? (fotosintez)
    
16. 
    Temirning yetishmasligi o’simliklarda qanday kasallikni paydo bo’lishiga sabab bo’ladi? (xloroz)
    
17. 
    Inson organizmida temir miqdori kamaysa qanday kasallik paydo bo’ladi? (kamqonlik - anemiya)
    
18. 
    Inson organizmida o’rta hisobda necha gramm temir bo’ladi? (4,2 g)
    

b) Kashfiyot. ( O’quvchilar ba’zan kimyoviy reaksiyalarni yozishda xatoga yo’l qo’yishadi va aslida mavjud bo’lmagan moddalarni va kimyoviy reaksiyalarni “kashf” qilishadi. Shu holatdan kelib chiqib bu qism “kashfiyot” deb nomlandi).

1. 
   Gematitning kimyoviy formulasini yozing.
   
2. 
   Davom ettiring: Fe + H₂ =
   
3. 
   Davom ettiring: Fe + HCl =
   

s) Yopiq test.

1. 
   Suvning qattiqligi necha xil bo’ladi va qaysilar? (2 xil, vaqtinchalik va doimiy).
   
2. 
   Alyuminiy nechanchi guruhda joylashgan? (III).
   
3. 
   Alyuminiyning qaysi qotishmasi samolyotsozlikda qo’llaniladi? (dyuralyuminiy).
   
4. 
   Elektr tokini o’tkazish bo’yicha qaysi metall birinchi o’rinda turadi? (kumush).
   
5. 
   O’simliklarning xlorofilli tarkibida qaysi metall mavjud bo’lib, usiz fotosintez jarajoni sodir bo’lmaydi? (magniy).
   

d) Krossvord ishlash.

1. 
   Temir birikmalaridan biri.
   
2. 
   Temir qotishmasi.
   
3. 
   Temir yetishmasligi natijasida o’simliklarda paydo bo’ladigan kasallik.
   
4. 
   Temirning yemirilish jarayoni.
   
5. 
   Davriy jadval kashfiyotchisi.
   

1

P

I

R

I

T

2 3 4

Ch

O’

Y

A

N

X

L

O

R

O

Z

K

O

R

R

O

Z

I

Y

A

5

D

M

I

T

R

I

Y