Metallurgik jarayonlarning termodinamikasi

Intensiv parametrlar – sistemaning massasiga bog’liq bo’lmasdan, sistemalar kontaktda bo’lganda tenglashadigan parametrlar( t, P, d, C, µ) – ular sistemaning asosiy ho’lat parametrlar hisoblanib, sistemaning sifat xarakteristikalarini birlashtiradi.
Ekstensiv parametrlar – sistemaning massasiga bog’liq bo’lgan parametrlar(m, V, C_sig., U, H, S, ΔG, ΔF) – sistemaning ho’lat funktsiyalari hisoblanadi.
Sistemaning ekstensiv xossalari, sistema qismlarining ekstensiv xossalari yig’indisiga teng (additivlik xossaga ega).
Intensiv xossalari faqat sistemaning tabiatiga bog’liq bo’lib, additivlik xususiyatiga ega emas.

Termodinamik parametrlar tashqi va ichki parametrlarga bo’linadi. Odatda, R(bosim) va T(harorat) sistemaga nisbatan tashqi parametrlar hisoblanadi.

2.2. Termodinamik jarayonlar, ichki energiya, entalpiya, bajarilgan ish.
Jarayon sistemaning bir ho’latdan boshqa ho’latga otishidir. Bunda sistemaning barcha termodinamik funktsiyalari ozgaradi.
Sistemaning ho’lat parametrlaridan qaysi biri termodinamik jarayon vaqtida ozgarishsiz qolishiga qarab quyidagilarga bo’linadi:

1. 
   T= const – izotermik jarayon (doimiy haroratdagi jarayon)
   
2. 
   P= const – izobarik jarayon (ochiq kolbada boradigan jarayon)
   
3. 
   V= const – izoxorik jarayon (avtoklavlarda boradigan jarayon)
   
4. 
   Q= const – adiabatik jarayon (bunday jarayon vaqtida sistema tashqi muhitga issiqlik bermaydi va olmaydi ham. U ozining ichki energiyasi hisobiga ish bajaradi).
   

Ichki energiya (U) – sistemaning umumiy energiya zahirasini xarakterlaydi. Unga energiyaning barcha turlari – zarrachalarning ilgarilanma va aylanma harakat energiyalari, o’zaro tortilish va itarilish energiyalari, ilgarilanma va aylanma harakat, atomlarning tebranish energiyasi, ichki molyar, elektronlarning qozgalish energiyalari, yadro ichidagi energiyalar, nurlanish energiyalari kiradi. Ichki energiyaning qiymati modda tabiatiga, uning massasiga, ho’lat parametrlariga bog’liq.
Odatda 1 mol modda uchun hisoblanadi va molyar ichki energiya deyiladi, J/mol larda olchanadi.